Turystyka i krajoznawstwo niepełnosprawnych, czyli „Wędrować każdy może...”

Turystyka i krajoznawstwo niepełnosprawnych, czyli „Wędrować każdy może...”: wybrane aspekty / pod red. Poli Kuleczki; Klub PTTK Edukacji Krajoznawczej i Regionalizmu przy Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Sulechowie; Zarząd Główny PTTK. Kalisz: „Edytor”, 2008,– 308, [2], [8 kolor.] s.; tab., wykr., il.; ISBN 978-83-60579-40-4

Ze wstępu. W czasach, gdy na rynku czytelniczym pojawia się coraz więcej książek dotyczących turystyki kulturowej i jej humanistycznych aspektów warto przywołać słowa Krzysztofa Przecławskiego, który już dawno zauważył i mocno podkreślał, że: „nie można zrozumieć prawidłowości rządzących zjawiskiem turystyki bez zrozumienia człowieka. Człowieka jako jednostki myślącej, poznającej, czującej, twórczej, dokonującej wyborów. Człowieka w grupie i j ego roli społecznej, człowieka gospodarującego i organizującego przestrzeń. Po prostu - człowieka tworzącego kulturę”. W każdej, bowiem, istocie ludzkiej ukryte jest pragnienie poznawania świata, natury i kultury, miejsc zwyczajnych i wyjątkowych, zaś fenomen przemieszczania się jest wciąż tak samo interesujący i fascynujący dla wszystkich, także niepełnosprawnych. Oni również powinni mieć możliwość wypowiadania i odzwierciedlania upodobań i nastrojów, a uczestnicząc bezpośrednio w życiu społecznym i kulturalnym artykułować odważnie własne zapotrzebowania estetyczne. Zamierzeniem realizatorów projektu było staranie o to, by turystyka i krajoznawstwo stawało się udziałem każdego człowieka, o różnym stopniu sprawności fizycznej i intelektualnej. […]

Publikacja niniejsza jest trudną próbą połączenia w całość artykułów o różnorodnej wartości i walorach poznawczo-metodologicznych. Postanowiliśmy, jednak, nie rezygnować z żadnych wyjaśnień, a nawet tekstów dotyczących odczuć i refleksji osobistych uczestników biorących udział w projekcie, gdyż wszystkie one pokazują, jak ważną kwestię podjęliśmy. Przedsięwzięcie to jest tym cenniejsze, co zauważyli Panowie Recenzenci, że jego pomysłodawcami i realizatorami są głównie młodzi ludzie - członkowie Klubu PTTK Edukacji Krajoznawczej i Regionalizmu przy PWSZ w Sulechowie. Niektóre teksty są opracowane zgodnie z wymaganiami stricte naukowymi, inne zawierają „cenne wartości informacyjne i instruktywne, a przez to inspirujące [...] cechy trudnej sztuki dobrej popularyzacji [...]. Ciekawe i pożyteczne są też prace mające charakter przyczynkowy, poruszające problemy szczegółowe, ponieważ mogą one pomóc w rozwiązywaniu konkretnych problemów niepełnosprawnych turystów przez aktywizowanie na ich rzecz społecznych działań”. Postawiono szereg tez (nie wszystkie zostały dowiedzione), które nie są zawieszone w próżni. Opracowania zamieszczone w książce pochodzą wszakże z różnych porządków, ale dla omawianej problematyki są istotną ilustracją, argumentem, by nie rzec świadectwem. Niektóre aspekty zagadnienia mają charakter przyczynkarski, bez mała fragmentaryczny, a nawet pozornie wydać się mogą do całości mało przystawalne. Zdarza się, że na pozór mniej ważne wypowiedzi, są dowodem nie tyle łatwych uogólnień, ale i przeżyć nadających im swoistą wyrazistość, co pozwala - miejmy nadzieję - dostrzec walor edukacyjny i wychowawczy, a może nawet terapeutyczny. I choć nie wszyscy autorzy artykułów zawsze przywołują fakty dotąd nie odkryte, bądź zupełnie nieznane, to przecież ukazują, jak wiele jeszcze trzeba dokonać w tym względzie. Prowadzenie skutecznej pracy turystyczno-krajoznawczej wymaga wiedzy i umiejętności o charakterze prawnym, medycznym, psychologicznym, pedagogicznym, technicznym czy sportowo-rekreacyjnym. Nie wszystkie istotne kwestie zostały poruszone, a niektóre nie znalazły właściwych i pełnych rozstrzygnięć, to jednak uważny czytelnik znajdzie w tej książce wiele faktów, przemyśleń i inspiracji do działań. Rozpoczęta debata nie powinna być przerwana, gdyż nadal istnieje silna potrzeba integrowania środowisk dla wspólnego dobra i pożytku. Niniejsze wydawnictwo nie jest ostatnim słowem w sprawie krajoznawstwa i turystyki niepełnosprawnych, ma raczej być pretekstem do lepszego poznania zagadnienia oraz wyjaśnienia kwestii dotąd wciąż niepodejmowanych czy przemilczanych. Wynika stąd niemal jednoznacznie niewątpliwa konieczność tworzenia nowej orientacji postaw ukierunkowanych na - jak zauważyła Bożena Markowska - „pozytywne aspekty relacji człowiek-przyrodą”. Tego typu spotkania urozmaicają, bowiem, życie, odrywają od rzeczywistości, szarego, codziennego dnia, pełnego zmagań, czasem także od cierpienia i traumatycznych przeżyć.

Zgromadzony materiał zamieszczono w podzielonym na części wydawnictwie. Pierwsza ma dostarczyć niejako oglądu zewnętrznego, druga - ukazać zakres wiedzy (zgromadzonej dzięki badaniom) i ustalenia empiryczne (dotyczące literatury beletrystycznej bądź wybranych grup respondentów). Podjęta problematyka usytuowana została w dwóch kontekstach społeczno-kulturowych - realnym (badawczym) i literackim. Oba te zjawiska - omówione w poszczególnych opracowaniach - tworzą zbiór wyobrażeń symbolicznych, by nie powiedzieć stereotypów zachowań. W interpretacyjnej części podjęto próbę zastosowania ujęcia ze wszech miar praktyczne-go. W niektórych tekstach aparat naukowy został zredukowany, gdyż zrezygnowano z pedantycznej dokumentacji, na rzecz zachęcania młodych ludzi do podejmowania problemów badawczych na miarę ich możliwości i umiejętności, stąd też, niektóre propozycje zmierzają bardziej w stronę raczej swobodnej wypowiedzi, niż rygory-stycznego, scjentystycznego dyskursu.[…]

Pola Kuleczka

 

Spis treści

● Pola Kuleczka: Bo życie jest podróżą

● Kazimierz Denek: Recenzja kwartalnika,, Wędrujemy" (2004-2008)

TURYSTYKA I KRAJOZNAWSTWO NIEPEŁNOSPRAWNYCH - POWRÓT DO WARTOŚCI CZY ICH ODKRYWANIE

● Andrzej Gordon: Kształtowanie turystyki osób niepełnosprawnych w Polskim Towarzystwie Turystyczno-Krajoznawczym

● Pola Kuleczka: Aktywnie i godnie żyć

● Janusz Zdebski, Monika Kozicka: Bariery mentalne' w turystyce osób niepełnosprawnych

● Jan Grzesiak: Patriotyzm wartością w turystyce niepełnosprawnych dzieci i dorosłych

● Rafał Michałowski: Integracja niepełnosprawnych we wspólnotach Ruchu ,,Wiara i Światło”

NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ A UWARUNKOWANIA PRAWNE

● Tadeusz Biliński: Ochrona praw niepełnosprawnych oprawo budowlane

● Tadeusz Biliński: Wybrane zagadnienia ochrony praw niepełnosprawnych

● Wojciech Robaczyński: Prawne aspekty turystyki niepełnosprawnych (wybrane problemy)

NIEPEŁNOSPRAWNI NA SZLAKU

● Hanna Grabowska-Pałecka: Turystyka niepełnosprawnych w miastach zabytkowych

● Małgorzata Jagiełło: Osoba niepełnosprawna na wózku inwalidzkim w Krakowie

● Witold Gostyński Jak powstał przewodnik turystyczny dla niepełnosprawnych

● Piotr Poślednik: Niepełnosprawny turysta na sulechowskich szlakach

● Katarzyna Kochan: Język migowy na szlaku

● Narcyz Piórecki, Piotr Szkołut: Uniwersalny Ogród Sensualny w arboretum w Bolestraszycach

● Tadeusz Czwałga: Z niepełnosprawnym na przyrodniczym szlaku

● Anna Pachołek: Ludzie z SM a rehabilitacja przez turystyką

● Kornela Januszewska: Uprawianie ,,elementarnej” turystyki kwalifikowanej przez osoby niepełnosprawne: literackie relacje autobiograficzne

● Anna Kołodziejczak: Informacje internetowe o bazie noclegowej w Polsce dla niepełnosprawnych ruchowo: analiza i ocena

WĘDRÓWKA PRZEZ ŻYCIE: STAROŚĆ A NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ

● Grzegorz Chojnacki: „Homo viator”

● Karolina Dębicka: Turystyka osób starszych - mity i stereotypy starości

● Ewa Jóźwiak: Wędrówki z wnukami

● Justyna Wypychowska: Starcy i (nie) starcy w baśniach

● Beata Szymerowska: Sposoby opisywania w beletrystyce wędrówki seniorów i ludzi z dysfunkcją

„WĘDROWAĆ KAŻDY MOŻE...”

● Ewa Jóźwiak: Sprawozdanie z sesji naukowej „Turystyka i krajoznawstwo niepełnosprawnych, czyli wędrować każdy 'może...”

● Karolina Dębicka: Uczestnicy konferencji o niepełnosprawności

● Konferencja naukowa nt. „Turystyka i krajoznawstwo niepełnosprawnych, czyli wędrować każdy może...” - 14.05.2008: opinie, wrażenia, wnioski

● Arieta Adamowicz, Justyna Gil, Magdalena Majewska: Wędrówka zbliża

● Warsztaty integracyjne - 28.06.2008: opinie, wrażenia

● Karolina Dębicka: Wędruj z nami

● Warsztaty rehabilitacyjne - 23.10.2008. Opinie uczestników

INDEKS OSOBOWY

INFORMACJE O AUTORACH

ANEKS

● Spis osób biorących udział w sesji naukowej nt. „Turystyka i krajoznawstwo niepełnosprawnych, czyli wędrować każdy może...”

● Spis osób biorących udział w warsztatach integracyjnych

● Spis uczestników warsztatów rehabilitacyjnych „Wędrować każdy może”.

Publikacja została wydana nakładem Klubu PTTK Edukacji Krajoznawczej i Regionalizmu, którego opiekunem jest prof. nadzw. dr hab. Pola Kuleczka, kierownik Zakładu Krajoznawstwa i Regionalistyki Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Sulechowie. Nakład poszczególnych publikacji jest niewielki, w zasadzie rozprowadzany jest jedynie wśród członków Klubu lub uczestników konferencji oraz imprez turystycznych i krajoznawczych organizowanych przez Klub.

Zobacz również informację o konferencji naukowej: ''Turystyka i krajoznawstwo niepełnosprawnych, czyli wędrować każdy może…”: Niepełnosprawni turyści są bardziej wnikliwymi obserwatorami świata / Rafał Predko, dokument online: http://www.niepelnosprawni.pl/ledge/x/24020

Kontakt: prof. nadzw. dr hab. Pola Kuleczka, email p.kuleczka@pwsz.sulechow.pl, tel. (68) 352 83 96 – sekretariat Instytutu Turystyki i Rekreacji PWSZ, ul. Armii Krajowej 51, 66-100 Sulechów

Źródło: Pola Kuleczka, korespondencja nadesłana 08.04.2010