Turystyka wobec nowych zjawisk w gospodarce światowej

Turystyka wobec nowych zjawisk w gospodarce światowej / pod red. Ewy Dziedzic. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej, 2011,– 591 s.; ISBN: 978-83-7378-666-0

Wstęp. Cechą charakterystyczną współczesnego świata jest gwałtowne przyspieszenie zmian obserwowanych w różnych sferach działalności człowieka. Czynnikiem, który uruchomił wiele z obserwowanych procesów, jest postęp technologiczny. Umożliwiło to szybki przepływ strumieni informacji między oddalonymi miejscami, a w rezultacie doprowadziło do wykształcenia się nowych zasad organizacji procesów produkcji i dystrybucji. Choć trudno obecnie wskazać wszystkie przyczyny i konsekwencje tych zmian, to przyczyniły się one niewątpliwie do położenia podwalin pod nowy podział pracy w skali świata, pojawienia się nowych produktów i dziedzin gospodarki oraz odchodzenia w przeszłość innych.
Powstaje pytanie, jak na tym tle przedstawiają się perspektywy turystyki, której początki sięgają starożytności, a równocześnie niejednokrotnie jest ona przedstawiana jako jeden z najbardziej wymownych przykładów współczesnej globalizacji. Chociaż przewidywanie przyszłości jest zadaniem niewdzięcznym, to można z prawie całkowitą pewnością stwierdzić, że przedsiębiorstwa turystyczne, obszary recepcyjne i sami turyści już obecnie stają wobec nowych wyzwań. Do najważniejszych można zaliczyć: konieczność konkurowania o turystów z nowymi graczami na światowym rynku turystycznym, konkurowanie o niezbędne zasoby z innymi dziedzinami gospodarki, dostosowanie produktów do zmieniających się oczekiwań turystów i przepisów prawnych, pogodzenie tendencji do indywidualizacji ofert z presją na kontrolę kosztów.
Wymienione problemy to tylko niewielka część zagadnień, które mieszczą się w haśle: ?turystyka wobec nowych zjawisk w gospodarce światowej”, i dlatego konieczne jest pewne usystematyzowanie i ograniczenie ich zakresu. Z perspektywy polskiej gospodarki turystycznej można wskazać kilka tematów, które są zarówno uniwersalne, jak i wpisane w kontekst, w którym działa. Należą do nich: proce?sy integracji gospodarczej i politycznej, a szczególnie wpływ przynależności Polski do UE na warunki rozwoju turystyki, wpływ procesów globalizacji na kształtowanie się rynku turystycznego, z uwzględnieniem oddziaływania nie tylko ekonomicznego, ale również kulturowego, potencjał turystyki jako części innowacyjnej gospodarki, wreszcie różnorodne bariery, które mogą hamować rozwój turystyki i które wymagają poszukiwania adekwatnych rozwiązań.
Publikacja zawiera 27 opracowań, które zostały podzielone na cztery części. W ramach poszczególnych części opracowania zostały przedstawione w porządku alfabetycznym według nazwisk Autorów. Tytuły poszczególnych części odzwierciedlają przedstawione wyżej grupy zagadnień. Część pierwsza: Wpływ procesów integracyjnych na popyt i podaż turystyczną - zawiera opracowania poruszające tematykę działań podejmowanych przez UE oraz ich faktycznego lub potencjalnego wpływu na polską gospodarkę turystyczną. W części drugiej - Globalizacja jako czynnik kształtujący rynek turystyczny - znalazły się opracowania dotyczące zagadnień oceny i kształtowania konkurencyjności poszczególnych ogniw gospodarki turystycznej, a także związku między procesami globalizacyjnymi a kształtowaniem się konkurencyjności oferty turystycznej. Część trzecia - Gospodarka innowacyjna a turystyka - zawiera opracowania pokazujące uwarunkowania wprowadzania innowacji w gospodarce turystycznej oraz przykłady działań podejmowanych przez wybrane typy przedsiębiorstw turystycznych. Opracowania zamieszczone w części czwartej - Bariery społeczne i cywilizacyjne rozwoju turystyki - poruszają przede wszystkim zagadnienia dotyczące wpływu zagrożeń dla środowiska przyrodniczego na kierunki rozwoju turystyki oraz szerzej, wpływu turystyki na konkurencyjność poszczególnych regionów, a więc wkładu, jaki turystyka wnosi w rozwój gospodarczy. Zaklasyfikowanie poszczególnych opracowań do poszczególnych części było do pewnego stopnia arbitralne, ponieważ część z nich podejmuje kilka wątków.
Zamieszczone w publikacji opracowania zostały przygotowane przez różnych autorów i prezentują ich indywidualne podejście do poruszanych zagadnień. Z formalnego punktu widzenia charakteryzuje je duża różnorodność - w publikacji są zarówno teksty o charakterze koncepcyjnym, bazujące na teoretycznym ujęciu analizowanych zagadnień, jak i opracowania o charakterze badawczym. Podobnie podjęta problematyka jest bardzo szeroka i obejmuje zagadnienia dotyczące ugrupowań gospodarczych, tj. grup krajów, poszczególnych państw, przede wszystkim Polski, regionów oraz różnego typu przedsiębiorstw turystycznych. Podjęto zagadnienia dotyczące działań różnego typu podmiotów zaangażowanych w gospodarkę tury-styczną: przedsiębiorstw, organów administracji państwowej i samorządu terytorialnego; stosunkowo najmniej uwagi poświęcono zachowaniom nabywców usług na rynku turystycznym.
Mimo obszernych rozmiarów publikacja niewątpliwie nie daje pełnego obrazu wyzwań i możliwości stojących przed turystyką, szczególnie polską, w warunkach dynamicznych zmian gospodarczych, technologicznych i społeczno-kulturowych, które charakteryzują gospodarkę światową na początku XXI wieku. Powinna jednak stanowić zaczyn do dalszych dyskusji nad kierunkami rozwoju turystyki, a także nad stanem badań nad tą dziedziną gospodarki, pokazując, jakie działania warto podjąć w najbliższej przyszłości.
Spis treści
● Wstęp
Część 1. Wpływ procesów integracyjnych na popyt i podaż turystyczną
● Ewa Górska Rola Unii Europejskiej w rozwoju turystyki społecznej
● Małgorzata Januszewska, Elżbieta Nawrocka Wpływ procesów transformacyjnych na konkurencyjność podmiotów na rynku turystycznym
● Anna Konieczna Domańska: Zjawiska kryzysowe w zagranicznej turystyce przyjazdowej do Polski a kierunki naprawy sytuacji
● Jan Krupa, Wiesław Wagner: Potencjał infrastruktury turystycznej powiatów przygranicznych województwa podkarpackiego ze Słowacją
● Alina Walenia: Agroturystyka jako forma aktywizacji gospodarczej obszarów wiejskich Podkarpacia w warunkach członkostwa w UE
● Marzena Wanagos: Eurowaluta jako czynnik rozwoju państwa UE - potencjalny wpływ na rozwój turystyki
● Hanna Zawistowska: Wpływ nowoczesnych technologii na zmiany systemu ochrony prawnej konsumentów w UE na przykładzie dynamicznych pakietów turystycznych
Część 2. Globalizacja jako czynnik kształtujący rynek turystyczny
● Małgorzata Borkowska Niszczota, Halina Kiryluk: Potencjał konkurencyjności turystycznej Doliny Biebrzy
● Krzysztof Celuch: Organizacje Convention Bureau jako jednostki prowadzące badania statystyczne spotkań i wydarzeń biznesowych
● Joanna Chabiera, Piotr Dominik, Aneta Kądziela: Certyfikaty w turystyce - wymiar globalny
● Jolanta Ćwiklińska: Wpływ procesów globalizacyjnych na naturę kontaktów międzykulturowych w turystyce
● Michał Jasiński: Izolacja jako czynnik kształtujący popyt i podaż turystyczną na rynku międzynarodowym
● Maria Johann: Strategie konkurowania przedsiębiorstw na rynku turystycznym w Polsce
● Magdalena Dachniewska: Pozycja konkurencyjna małych i średnich przedsiębiorstw turystycznych w warunkach globalizacji
Część 3. Gospodarka innowacyjna a turystyka
● Ewa Dziedzic: Perspektywy turystyki w warunkach rozwoju opartego o innowacje
● Barbara Górka: Innowacyjność i elastyczność oferty jako jeden z instrumentów wykorzystywanych przez hotele do przezwyciężania skutków kryzysu
● Rafał Rouba: Działania innowacyjne jako remedium na sytuację kryzysową na rynku turystycznym rejsów wycieczkowych
● Teresa Słaby: Refleksje nad statystyką turystyki
● Elżbieta Szymańska: Innowacyjność organizacyjna biur podróży
● Zbigniew Zontek, Ewa Lipianin Zontek: Koopetycja formą współpracy konkurujących przedsiębiorstw turystycznych
Część 4. Bariery społeczne i cywilizacyjne rozwoju turystyki
● Paweł Kulpaka: Nowe możliwości uprawiania ekstremalnej turystyki górskiej na przykładzie wybranych ofert firm polskich
● Małgorzata Leśniak Johann: Turystyka jako czynnik konkurencyjności regionów Polski. Analiza i ocena przy wykorzystaniu metody składowych głównych
● Lucyna Przezbórska: Bariery rozwoju agroturystyki i turystyki wiejskiej w Polsce
● Daniel Puciato, Bolesław Goranczewski: Systemy zarządzania środowiskowego jako narzędzie budowania świadomości ekologicznej u interesariuszy przedsiębiorstw turystycznych
● Andrzej Rapacz, Piotr Gryszel, Daria Elżbieta Jaremen: Samorząd terytorialny szczebla gminnego a realizacja koncepcji turystyki zrównoważonej
● Maciej Załuski: Działania proekologiczne a funkcjonowanie schronisk górskich
Zamówienia realizuje księgarnia internetowa Oficyny Wydawniczej Szkoły Głównej Handlowej, dokument online: http://www.wydawnictwo.sgh.waw.pl/produkty/profilProduktu/id/496/TURYSTYKA_WOBEC_NOWYCH_ZJAWISK_W_GOSPODARCE_SWIATOWEJ_red._Ewa_Dziedzic/, data dostępu 21.01.2012