100-lecie wielkiej wojny
Tędy lubi chadzać Historia
Okrągłe rocznice wydarzeń historycznych są okazją do uroczystości i do wspomnień, ale też skłaniają do bliższego poznania miejsc wiekopomnych wydarzeń. Dzięki temu powstają destynacje turystyczne, które wykorzystują swoje „pięć minut", by zaistnieć na dobre na turystycznych szlakach.
W ramach wspólnych działań województwa Małopolskie i Podkarpackie zorganizowały w dniach 17-20 lipca wizytę studyjną dla dziennikarzy z mediów krajowych, mającą na celu przybliżenie zachowanych miejsc walki, obiektów i materialnych śladów I wojny światowej. Te dwa regiony postawiły na wspólną promocję nowego produktu turystycznego o znaczeniu ponadregionalnym. Z ramienia Urzędu Marszałkowskiego w Małopolsce wizytę realizowała Małopolska Organizacja Turystyczna, zaś Podkarpackie powierzyło organizację spotkania Fundacji Bieszczadzkiej. - Przywrócenie właściwej rangi działaniom wojennym i wydarzeniom, jakie rozegrały się na Froncie Wschodnim podczas wielkiej wojny na pograniczu Pogórza i Karpat polskich jest celem naszych działań w ramach wspierania budowy i promocji szlaku – mówił Leszek Zegzda, prezes Małopolskiej Organizacji Turystycznej, podczas inauguracji trasy w Krakowie. To właśnie stąd, gdzie z krakowskich Oleandrów wyruszyła I Kampania Kadrowa, poprzez forty Twierdzy Kraków, liczne cmentarze wojenne zaprojektowane przez wybitnych ówczesnych artystów, wzdłuż linii zmagań wojennych, szlak wiedzie aż do Przemyśla, gdzie wieńczy go potężna Twierdza Przemyśl, której znaczenie w pierwszym okresie wojny nie podlega dyskusji.
Małopolskim tropem
Podróżując wzdłuż szlaku, dziennikarze mogli zobaczyć pamiątki tamtych czasów. Na trasie znalazły się dawne obiekty wojskowe, np. koszary, siedziby sztabów walczących armii, bunkry, szpitale wojskowe. Niektóre z miejsc, kluczowe dla odtworzenia historycznych zdarzeń, wyznaczają słupy milowe na szlaku. Tak jest w Łużnej w Małopolsce , w powiecie gorlickim, gdzie na cmentarzu Pustki powstaje Diorama Bitwy Gorlickiej z atrakcyjną wizualnie ekspozycją rozlokowaną na powierzchni 1500 metrów kwadratowych. Prace obejmują też odbudowę drewnianej gontyny projektu Dušana Jurkoviča i budowę wieży widokowej. W wielu miejscach na szlaku ocalały ślady okopów i innych umocnień polowych, a kulminacją tych świadków historii jest Twierdza Przemyśl, obejmująca kilkadziesiąt obiektów, głównie fortów, z których największy, dość dobrze utrzymany, to Fort I „Salis Sogilio" w Siedliskach. Początek i koniec wizyty dziennikarskiej wyznaczały wizyty w muzeach, bowiem ekspozycje poświęcone temu okresowi znajdują się w Krakowie , w Muzeum Lotnictwa Polskiego z autentycznymi samolotami bojowymi z lat I wojny światowej oraz w Muzeum w Przemyślu, gdzie otwarto wystawę dedykowaną Twierdzy Przemyśl.
„Szlak Frontu Wschodniego I Wojny Światowej"
W 2009 roku 8 polskich województw przystąpiło do realizacji wspólnego projektu pn. „Szlak Frontu Wschodniego I Wojny Światowej", mającego na celu wykreowanie i promocję nowego produktu turystycznego pod taką nazwą. List intencyjny podpisali przedstawiciele województw: lubelskiego, łódzkiego, małopolskiego, mazowieckiego, podkarpackiego, podlaskiego, świętokrzyskiego oraz warmińsko–mazurskiego. W szerszym kontekście projekt ma również przyczynić się do wykreowania mody na zwiedzanie miejsc, których znaczenie dla Europy było równorzędne z będącymi scenerią walk rozgrywających się na Froncie Zachodnim. Takie kompleksowe zaangażowanie kilku samorządów wokół wspólnego projektu pozwoli na wytyczenie i utworzenie jednej centralnej osi szlaku oraz jego wspólną promocję. Powstanie Szlaku służy również wsparciu przygotowań do 100 rocznicy wybuchu I wojny światowej.
Dla województwa podkarpackiego rok 2014 jest głównym akcentem obchodów okrągłej rocznicy, bowiem pierwsze starcia i oblężenie twierdzy miało miejsce w końcu roku 1914, natomiast w Małopolsce działania wojenne skumulowały się w 1915 roku wokół wielkiej bitwy gorlickiej. Ekspozycja poświęcona temu wydarzeniu jest na stałe atrakcją Muzeum PTTK w Gorlicach, natomiast co roku w początku maja na równinie w miejscowości Sękowa odbywa się inscenizacja Bitwy Gorlickiej z udziałem grup rekonstrukcyjnych z krajów biorących udział w bitwie, a wiec Polski, Niemiec, Ukrainy, Rosji, Słowacji, Czech, Węgier i Austrii.
Wieloaspektowa edukacja historyczna
- Dla przedstawicieli mediów to bardzo ciekawy temat i rzadko poruszany w magazynach turystycznych - mówi Karolina Jawor z Małopolskiej Organizacji Turystycznej. - Udało nam się zgromadzić dziennikarzy reprezentujących różne tytuły i co za tym idzie, różne podejście do tematu. Szlaki historyczne jest to z pewnością turystyka niszowa, ale staje się coraz bardziej popularna. Relacje z podróży wraz z zaproszeniem na Szlak Wojenny ukażą się w magazynach stricte turystycznych, jak Świat Podróże Kultura i Wasze Podróże, trochę inaczej przedstawi to Tygodnik Powszechny i „lifestylowy" Slowlife Food&Garden. Dziennik Zachodni położy nacisk przede wszystkim na groby niemieckie, zwłaszcza żołnierzy ze Śląska, Focus Historia na ciekawostki historyczne. Dziennikarze zadeklarowali publikacje materiałów na portalach turystycznych, takich jak Otwarty Przewodnik Krajoznawczy, Wasza Turystyka, TTG, Kurier365.pl . Jest to doskonały moment, by rozbudzić tego typu zainteresowania wśród czytelników, a promocja szlaku połączona z edukacją historyczną pozwoli wykreować modę na podążanie tropami historii, które są przecież na wyciagnięcie ręki.
Elżbieta Tomczyk-Miczka