Turystyczne Top5 regionu dolnośląskiego

W sondażu na portalu narodowym www.polska.travel, wyłaniającym największe atrakcje turystyczne polskich regionów, o głosy internautów ubiegają się w tym miesiącu kandydaci województwa dolnośląskiego. Głosowanie do soboty, 31 października.

Kandydatury, czyli atrakcje o największym potencjale turystycznym, wytypowane zostały przez Polską Organizację Turystyczną na podstawie prowadzonych badań, analiz i opinii regionalnych organizacji turystycznych. Sondaż umieszczony jest pod adresem www.polska.travel/hity. W tym miejscu znajdziemy opis zasad, na jakich organizowany jest sondaż oraz listę „Top 5" regionu dolnośląskiego. Wybieramy jedną z atrakcji, która najbardziej zasługuje na nasz głos. Następnie klikamy komendę „Głosuj". Na zastanowienie są dwa tygodnie. Po ich upływie prezentowany będzie kolejny region. Opisy atrakcji znajdują się na portalu narodowym www.polska.travel. Poniżej przybliżamy wiedzę na temat piątki kandydatur, są nimi Karkonoski Park Narodowy, Kopalnia Złota w  Złotym Stoku, Panorama Racławicka, Stare Miasto we Wrocławiu i Zamek Książ.

Karkonoski Park Narodowy

Obejmuje zasięgiem Główny Grzbiet Karkonoszy od zachodnich zboczy Mumlawskiego Wierchu na zachodzie po Przełęcz Okraj na wschodzie.Najwyższy szczyt Śnieżka wznosi się na wysokość 1603 m n.p.m. Karkonoski Park Narodowyzostał utworzony w 1959 roku, jego powierzchnia liczy ponad 5,5 tys. hektarów, tereny położone powyżej górnej granicy lasu, czyli piętro subalpejskie i alpejskie o powierzchni ponad 1,7 hektarów, objęto ochroną ścisłą. Park otacza otulina o powierzchni ponad 11 tys. hektarów. W roku 1992 Karkonoski Park Narodowy wspólnie z czeskim Krkonošskym národním parkiem został uznany przez UNESCO za Bilateralny Rezerwat Biosfery. Oba parki narodowe uzyskały w roku 2004 certyfikat Parku Transgranicznego nadawany przez Europejską Federację Parków Narodowych i Parków Natury. Celem powstania Karkonoskiego Parku Narodowego było zapewnienie ochrony ekosystemów Karkonoszy i zachowanie ich w niezmienionym stanie, z jednoczesnym udostępnianiem turystom. Tereny parku są stosunkowo łatwo dostępne wyznaczonymi szklakami. Wytyczono 33 szlaki piesze o łącznej długości ponad 100 km. Na szlakach pieszych wyznaczone są trasy, po których mogą poruszać się rowerzyści. Turystyka rowerowa dopuszczona jest na oznakowanych odcinkach tras szlakiem czerwonym do Schroniska nad Łomniczką; drogą Urszuli do Betonowego Mostu; szlakiem niebieskim na Przełęcz Karkonoską i do schroniska Odrodzenie; w rejonie Jagniątkowa, droga sudecką - od potoku Sopot do potoku Brocz.Utworzono 9 ścieżek edukacyjnych, jest też trasa dla turystyki konnej. Na ograniczonym obszarze tereny przystosowane zostały do uprawiania narciarstwa zjazdowego. Działają 3 wyciągi krzesełkowe, 10 wyciągów orczykowych, 8 nartostrad.

W Karkonoszach ukształtował się typowy dla gór piętrowy układ roślinności. Pogórze sięga do 500 m n.p.m, dolny regiel 1000 m n.p.m. Przyrodniczo wartościowe są górnoreglowe bory świerkowe, nad nimi rozpościera się piętro subalpejskie wznoszące się do wysokości około 1450 m n.p.m. Najbardziej rozpowszechnionym na tym piętrze zbiorowiskiem są zarośla kosodrzewiny, utworzyły się tu również torfowiska. W roku 2004 torfowiska subalpejskie zostały wpisane na listę obszarów wodno-błotnych chronionych „Konwencją o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa wodnego", podpisaną w Ramsarze w 1971 roku i ratyfikowaną dotychczas przez 168 państw. Piętro muraw alpejskich jest ograniczone do najwyższych wzniesień, Śnieżka, Wielki Szyszak. Obszar w granicach parku wyróżnia się urozmaiconą rzeźbą, którą tworzą gołoborza, rumowiska skalne i przede wszystkim grupy skał o fantazyjnych kształtach z najbardziej znanymi Pielgrzymami, Słonecznikiem, Trzema Świnkami i Końskimi Łbami, a także cyrki polodowcowe i jeziora górskie - Śnieżne Kotły, Mały i Wielki Staw. Jak na obszar górski, liczny jest świat przyrody. Ogółem flora naczyniowa polskich Karkonoszy liczy około 450. gatunków, porostów około 400. Liczne gatunki roślin karkonoskich to botaniczne rzadkości. Fauna Karkonoszy obejmuje około 40. gatunków ssaków, około 100. gatunków gniazdujących ptaków, nieliczne gatunki gadów i ryb.

Turyści zainteresowani poznaniem teorii na temat przyrody Karkonoszy powinni odwiedzić Karkonoskie Centrum Edukacji Ekologicznej w Szklarskiej Porębie przy ulicy Okrzei. W nowoczesny sposób wiedzę przekazuje ekspozycja o nazwie „Wirtualne Karkonosze", którą tworzą wielkoformatowe panoramy i dotykowa makieta Karkonoszy. W interaktywny sposób przedstawiają one między innymi kotły polodowcowe, torfowiska, faunę i florę, lasy, zjawiska przyrodnicze oraz wielostronny wpływ człowieka na góry. W sali projekcyjnej można obejrzeć filmy przyrodnicze, wysłuchać prelekcji, a w sali warsztatowej podziwiać przyrodę Karkonoszy przez binokulary pozwalające na widzenie przestrzenne. Budynek dostosowany jest dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich.

Wstęp do Karkonoskiego Parku Narodowy kosztuje indywidualnego turystę płacącego za bilet normalny 6 zł. Pobyt trzydniowy, 15 zł. Jednodniowa opłata dla uczestników grup z przewodnikiem górskim sudeckim wynosi 5 zł. Takie same ceny obowiązują za jednodniowe wejście do Wąwozu Kamieńczyka, do którego spada najwyższy w polskich Karkonoszach wodospad. Wąwóz ma około stu metrów długości, szerokość na niektórych odcinkach nie przekracza czterech metrów a skalne ściany wznoszą się na ponad 25 metrów.

Kopalnia Złota w  Złotym Stoku

W edycji roku 2015, kapituła konkursu Polskiej Organizacji Turystycznej na Najlepszy Produkt Turystyczny, przyznała Kopalni Złota w Złotym Stoku najważniejszą nagrodę roku w turystyce, jaką jest „Złoty Certyfikat POT". Produktem turystycznym kopalnia jest od roku 1996. Siedemsetletni okres górnictwa zakończył się w Złotym Stoku w 1961 roku, kiedy zamknięto ostatnią w tym rejonie Kopalnię Arsenu Złoty Stok. Historia eksploatacji złota w tym rejonie sięga pierwszego tysiąclecia naszej ery. Do lat współczesnych wydrążono przeszło 300 kilometrów sztolni, szybów i chodników. W najlepszym okresie w XVI wieku, z prawie dwustu kopalń, Złoty Stok dostarczał około 8 proc. całej europejskiej produkcji złota. Mniej więcej od roku 1675, w czasach, gdy Śląsk należał do Austrii, wydobycie tego cennego metalu w dostępniej ilości, przestało być jednak opłacalne. Uzyskiwano je tylko przy okazji eksploatacji rud arsenu. Pomimo to, po wojnie, od roku 1946 do zamknięcia kopalni, wydobycie w Złotym Stoku dało 382 kg złota. Ostatnimi przedwojennymi właścicielami terenów górniczych była rodzina Güttlerów, spadkobierców Wilhelma Güttlera, który kupił je w roku w roku 1883. Pierwszą Podziemną Trasę Turystyczną „Kopalnia Złota" uruchomiono w maju 1996 roku. Kolejno udostępniono Sztolnię Gertuda, Sztolnię Czarną Górną z jedynym w Polsce podziemnym wodospadem i Sztolnię Czarną Dolną. Obecnie Złoty Stok rocznie odwiedza prawie dwieście tysięcy turystów. Do zwiedzania w Sztolni Gertruda przygotowano fragment o długości 500 metrów. Ekspozycja obejmuje mapy i plany kopalni z okresu od XVIII do XX wieku, dawne narzędzia górnicze i hutnicze, minerały, wystawę lamp górniczych, piec muflowy, laboratoryjny piec, w którym wytapiano złoto, osiemnastowieczny wózek do transportu rudy. Do programu zwiedzania przewodnik dołącza legendę związaną z nazwą sztolni. W kronikach miejskich odnotowano wypadek w kopalni. Nastąpił zawał. Właściciel kopalni nie zdecydował się w powodów oszczędnościowych na prowadzenie akcji ratunkowej. Na pomoc wyruszyła Gertruda, żona jednego z przysypanych górników. Nie odnalazła męża, nie wyszła też na powierzchnię. Nie zdołała odnaleźć wyjścia z labiryntu chodników. Jak chce podanie, duch Gertrudy wskazywał odtąd drogę na powierzchnię górnikom, którym zdarzyło się zabłądzić. Obecnie pomaga zdezorientowanym turystom. Podobnie jak to czynią też życzliwe gnomy, według wierzeń braci górniczej, pilnujące pokładów złota. W chodnikach pełniących w przeszłości funkcję magazynów materiałów wybuchowych, zaaranżowano laboratorium Hansa Schärffenberga, aptekarza i alchemika, który szukając receptury eliksiru wiecznej młodości, opracował technologię pozyskiwania arszeniku z rud arsenowych, czym nie na wieczność, ale mimo to na długo, ożywił miasto gospodarczo. Chodnikowi Śmierci wykutemu na wyższej kondygnacji, towarzyszy historia niemniej ponura, niż najbardziej znane, śmiercionośne zastosowanie arszeniku. Górnicy przyłapani na kradzieży złota, odbywali tu karę powolnej agonii. Ich ręce wkładano po łokcie w wykute w skale otwory, które wypełniano twardniejącą zaprawą. Co prawda szczątków ludzkich w tym miejscu nie odnaleziono, ale tajemniczy organiczny nalot stwarza podstawę do twierdzeń, że takie wyroki na owładniętych pokusą górnikach, rzeczywiście wykonywano. Czy widok tego cennego metalu rzeczywiście pobudza żądzę złota, można sprawdzić wchodząc do skarbca, w którym zdeponowano 1066 sztabek odpowiadających 16. tonom złota uzyskanym w ciągu całego czasu pracy kopalni. Test nie jest do końca miarodajny. Błyszczące sztabki oczywiście tylko imitują złoto, ale efekt wizualnego złudzenia jest dość sugestywny. Dodatkową atrakcją pobytu w Sztolni Gertruda są podziemne spływy łodzią w części zalanych wodą chodników. Do Sztolni Czarnej Górnej wchodzi się z górnego poziomu Złotego Jaru. Wnętrze góry drążono dwukrotnie. W średniowieczu w poszukiwaniu żył złotego kruszcu, w połowie XVII wieku rudy arsenowej. Na podstawie kształtu i przekroju chodników oraz rodzajów obudów, można porównać techniki górnicze stosowane w różnych wiekach. Największą atrakcją Sztolni Czarnej jest jedyny w Polsce podziemny wodospad o wysokości ośmiu metrów. Zwiedzanie podziemi kończy Muzeum Przestróg, Uwag i Apeli z kolekcją tabliczek z hasłami, instrukcjami i ostrzeżeniami wynikającymi z przepisów BHP, nierzadko humorystycznymi, na przykład „Nie rzucaj młotkiem, będąc na rusztowaniu" lub „Drabina do celów gospodarczych. Zabrania się ewakuowania osób niepełnosprawnych". Trasą długości około 300. metrów, turyści wyjeżdżają na powierzchnie kolejką, podziemnym Pomarańczowym Tramwajem. „Sztolnia Książęca" znajduje się poza trasą turystyczną. Kuto ją w litej skale przez około sto lat. Chodnik sięga miejscami trzech metrów wysokości, jest nieoświetlony więc turyści poruszają się po nim oświetlając sobie drogę latarkami. Naprzeciwko wejścia do „Sztolni Książęcej" znajduje się „Sztolnia Błotna", z której wypływa woda zbierająca się w niewielkiej studzience nazywanej, zgodnie z legendą, źródełkiem miłości. Kto się napije z niego wody i pomyśli o kochanej osobie, zostanie z nią w nierozerwalnym związku po wsze czasy. Nie tylko specyfika profesji górników potrafi zaciekawiać. Poszerza wiedzę wizyta w Średniowiecznym Parku Techniki, który stanowi replikę średniowiecznej osady górniczej. Wyposażenie nie jest statyczne. Zwiedzający mogą wypróbować działanie wszystkich urządzeń, które odtworzono na podstawie średniowiecznych rycin Georgiusa Agricoli. Eksponaty o wartości historycznej gromadzi Izba górnictwa i historii Złotego Stoku. Większość z ponad pięciu tysięcy zgromadzonych przedmiotów i dokumentów, podarowali mieszkańcy miasta. Przy każdym egzemplarzu jest nazwisko osoby, która go do muzeum przekazała.

Turyści planujący zatrzymać się w Złotym Stoku na nocleg lub kilka dni, mają do dyspozycji pokoje w stuletniej wilii pensjonatu Złoty Jar należącego do kopalni. Pensjonat oferuje dobrą kuchnię, obsługuje też grupy wycieczkowe i organizuje imprezy integracyjne.

Kopalnia Złota otwarta jest w sezonie, od kwietnia do końca października, od godziny 9.00 do 18.00. W pozostałe miesiące od 9.00 do 16.00. Niezależnie od pory roku temperatura w kopalni jest stała i wynosi 7° C. Wskazane są więc ciepłe ubrania. Zwiedzanie trawa około półtorej godziny. Cena biletu normalnego wynosi 18 zł. W cenie biletu jest przewodnik i zwiedzanie Muzeum Minerałów. Za udział w podziemnym spływie łodzią płaci się dodatkowo, bilet normalny kosztuje 13 zł.

Zmotoryzowani najłatwiej dojadą do Złotego Potoku kierując się z Wrocławia drogą krajową 46 w kierunku Kłodzka. Parking i sanitariaty są bezpłatne.

Panorama Racławicka

Monumentalne malowidło iluzjonistyczne o wymiarach 15 x 114 metrów wykonane w 1893-1894 przez zespół malarzy pod kierunkiem Wojciecha Kossaka i Jana Styki. Dzieło przedstawia artystyczną wizję pierwszej powstańczej poważnej bitwy z Rosjanami, którą 4 kwietnia 1794 roku stoczył Tadeusz Kościuszko. Połączenie rozpiętego cylindrycznie obrazu olejnego z elementami scenograficznymi, ustawionymi przed nim i oświetlonymi w taki sposób, aby zatrzeć najdalej granicę płótna z przestrzenią przed nią - stwarza w widzach odczuwalne wrażenie uczestnictwa w oglądanej scenie bitewnej powstania narodowego. Tadeusz Kościuszko dowodząc regularnym wojskiem w sile 4,1 tys. ludzi, 2 tys. kosynierów, posiadając 12 dział, zadał klęskę nieprzyjacielskim oddziałom pod dowództwem Aleksandra Tormasowa liczącym około 3 tys. wojska i 12 dział. Kluczowym momentem był atak na artylerię rosyjską 320. kosynierów dowodzonych przez Bartosza Głowackiego, który umożliwił rozstrzygnięcie bitwy przed przybyciem głównych sił rosyjskich dowodzonych przez generała Fiodora Denisowa. Bitwa, choć wygrana, nie otworzyła Kościuszce drogi do Warszawy. Pomimo to jej sława pobudziła powstanie w innych częściach kraju. To patriotyczne przesłanie połączenia wszystkich stanów dla obrony ojczyzny, przyświecało twórcom malowidła przedstawiającego ku pokrzepieniu serc ten szczególny w historii Polski, epizod insurekcji kościuszkowskiej. Obraz u Jana Styki zamówiła, z okazji stulecia powstania narodowego przeciw Rosji i Prusom, rada miasta Lwowa. Artysta zaprosił do współpracy innych malarzy. Początek pracy poprzedzały wizyty na miejscu bitwy, studia nad topografią miejsca, rozmieszczeniem wojsk, uzbrojeniem i umundurowaniem. Dzieło powstało w ciągu dziewięciu miesięcy, między sierpniem 1893 i majem 1894. Namalowane zostało na płótnie żaglowym i rozpięte w budynku rotundy zbudowanej według projektu Ludwika Baldwina-Ramułta na terenie Parku Stryjskiego w Lwowie. Uroczyste otwarcie Panoramy Racławickiej nastąpiło 5 czerwca 1894 roku podczas Powszechnej Wystawy Krajowej. Ocalałe z pożogi drugiej wojny światowej płótno, poddane zostało żmudnemu procesowi odrestaurowania w latach 80. ubiegłego wieku. Publicznie Panorama Racławicka wystawiana jest od 1985 roku w rotundzie wybudowanej we Wrocławiu przy ulicy Purkyniego. Rocznie ekspozycję ogląda 300 tys. osób. Zwiedzanie pogłębia komentarz w 16. językach, dla niewidomych dostępny jest opis audiodeskrypcyjny. Wystawy towarzyszące Panoramie, pozwalają uzupełnić wiedzę o historycznych aspektach bitwy racławickiej. Prezentowana jest plastyczna mapa terenu z zaznaczonymi pozycjami, ruchami wojsk i przebiegiem bitwy. Historyczne informacje można skonfrontować z artystyczną wizją malarzy w tym ze szkicami wykonywanymi przez Jana Stykę i Wojciecha Kossaka na polach racławickich. Interesujące są również prezentacje multimedialne poszerzające wiedzę między innymi o przebiegu insurekcji kościuszkowskiej, twórcach Panoramy Racławickiej, szczegółach prowadzonych prac konserwatorskich.

Panorama Racławicka otwarta jest dla zwiedzających od wtorku do niedzieli w godzinach 9.00 - 16.00. W poniedziałki, w Wigilię i Święta Bożego Narodzenia muzeum jest nieczynne. Zamknięte będzie także od 16 listopada do 7 grudnia 2015 roku. Ponownemu otwarciu towarzyszyć będzie zmiana cen biletów. Normalny kosztował będzie 30 zł, rodzinny dla dwojga rodziców z dzieckiem – 23 zł. Bilety do Panoramy Racławickiej upoważniają także do zwiedzania Muzeum Narodowego i Muzeum Etnograficznego.

Stare Miasto we Wrocławiu

Najstarsza część lewobrzeżnego Wrocławia. Podobnie jak na Ostrowie Tumskim, na drugim brzegu Odry, skupia cenne historyczne zabytki. Centrum starówki zajmuje rynek założony około 1240 roku, prostokątny plac, z którego wybiega jedenaście ulic i przejść. Dość często pojawiają się w tej okolicy postacie krasnoludków, którym najbliżej z mieszczącego się niedaleko Muzeum Krasnoludków przy ulicy Odrzańskiej. Pośrodku rynku wznosi się imponujący rozmiarami trójnawowy gotycki ratusz z charakterystyczną, wznoszącą się na 66 metrów wieżą i ceramicznym szczytem, najpiękniejszy przykład świeckiego budownictwa Wrocławia z okresu późnego średniowiecza. Początki jego budowy sięgają XIV wieku, rozbudowywany był przez dwa następne stulecia. Łączy w sobie cechy gotyku i renesansu. Szczególnie pięknie prezentuje się wschodnia fasada budynku. Zwracają uwagę rzeźby i portal z 1328 roku. W fasadzie południowej rzeźba wykuszy, dwa fryzy, rzeźby figuralne na średniowiecznych konsolach oraz mieszczka i mieszczanin z konwią piwa nad wejściem do Piwnicy Świdnickiej, słynnej w średniowieczu z szynkowanego tu piwa świdnickiego. We wnętrzach ratusza prezentowane są ekspozycje Muzeum Sztuki Mieszczańskiej, między innymi galeria sławnych wrocławian, dokumenty i pamiątki związane z historią miasta. Przed ratuszem pręgierz z piaskowca i pomnik Aleksandra Fredry, przywieziony po wojnie ze Lwowa. Góruje nad nimi ogromna bryła kościoła św. Elżbiety. Bazylika wzniesiona została w drugiej połowie XIV wieku, trójnawowa, ceglana. Wieża, 90 metrów wysokości, fragmenty z XIII wieku, późniejsza z renesansowym hełmem z 1535 roku. Wnętrze kościoła bardzo strzeliste, liczne pomniki i epitafia, najliczniejsze renesansowe i barokowe. Na uwagę zasługuje cyborium gotyckie 18 metrów wysokie. Dwie małe kamieniczki przed kościołem ocalały z kilkunastu domów altarystów, duchownych ołtarzników. Jaś, gotycko-renesansowa i większa, Małgosia, barkowa. Od południowego zachodu do Rynku przylega plac Solny wyodrębniony w 1241 na składy i targ soli przywożonej z Małopolski, który otaczają kamienice mieszczańskie odbudowane po zniszczeniach wojennych z wyróżniającą się kamienicą Oppenheimów i klasycystycznym gmachem Starej Giełdy. Zrekonstruowany narożny gmach przy ulicy Oławskiej i Rynku zwieńczony attyką w stylu polskim jest rekonstrukcją domu Pod Złotą Koroną z 1521 roku. W przeciwległej, zachodniej pierzei Rynku przyciąga wzrok dom Pod Gryfami, późnorenesansowy, o tradycyjnym stromym szczycie. W północnej części wrocławskiej starówki, wzdłuż Odry, na linii dawnych murów miejskich, ciągnie się zespół głównego budynku Uniwersytetu Wrocławskiego. Jest to budowla powstała w miejscu dawnego zamku książęcego. Gmach liczy około 200. metrów długości budowany w latach 1728-1742, należy do najpiękniejszych barokowych pałaców środkowej Europy, mimo że wojna w 1741 przeszkodziła wzniesieniu wschodniego skrzydła i wysokiej wieży środkowej. Centralna część gmachu zburzona została podczas oblężenia w 1945, odbudowana w 1948. Wieża w zachodnim skrzydle budynku ozdobiona globusem i alegorycznymi figurami, mieściła w XVIII i XIX wieku obserwatorium astronomiczne. U wejścia głównego obok fontanny z szermierzem wznosi się piękny portal barokowy z około 1736 roku z postaciami alegorycznymi. W bogato dekorowanych wnętrzach można zobaczyć liczne figury i malowidła. Klatka schodowa ozdobiona bogatymi barokowymi stiukami i freskami prowadzi na pierwsze piętro do ocalałej, wspaniałej auli Leopoldina z lat trzydziestych XVIII wieku, pełnej przepysznych dekoracji, złoceń, rzeźb i malowideł. Przy jej wystroju działali najlepsi artyści, jakich miał wtedy Wrocław. Obecnie, ten rzadki przykład zachowanej w pierwotnym stanie sali barokowej, służy uroczystościom uniwersyteckim. Wrażenie robi też Oratorium Marianum, sala muzyczna ozdobiona malowidłami i złoceniami. W skład zespołu uniwersyteckiego wchodzi kościół Imienia Jezus, z końca XVII wieku, uważany za najpiękniejszą barokową świątynię miasta ze szczególnie bogatym wyposażeniem wnętrza. Z Uniwersytetem sąsiaduje barokowy kościół św. Macieja 1689-1733. Świetność barokowego wnętrza kościoła potęguje malowidło 1704-1706 wykonane w stylu malarstwa iluzjonistycznego. Od rynku na południe prowadzi historyczna ulica Świdnicka, reprezentacyjny trakt przywracany do dawnej świetności. Podążając dalej w tę stronę można dojść do dworca głównego PKP, budynku wzniesionego w połowie XIX wieku, w stylu neogotyku angielskiego. Był to największy tego typu obiekt w Prusach, z fasadą o długości 200. metrów. Rewaloryzacja i przebudowa otoczenia nadała dworcowi wspaniały wygląd. W pobliżu usytuowana jest ważna atrakcja turystyczna Wrocławia, czyli Panorama Racławicka, umieszczona w specjalnie zbudowanej w tym celu rotundzie. Słynne dzieło Jana Styki i Wojciecha Kossaka, o wymiarach 114x15 metrów powstało na przełomie lat 1893-94, dla uczczenia setnej rocznicy insurekcji kościuszkowskiej. Początkowo znajdowało się we Lwowie po wojnie trafiło do Wrocławia, ale udostępnione dopiero po 1985 roku. W pobliżu rotundy znajduje się neorenesansowy budynek z końca XIX wieku, mieszczący obecnie Muzeum Narodowe. W obrębie starówki znajduje się Wyspa Piasek, której nazwa pochodzi od wzniesionego na niej w latach 1334 -1390 gotyckiego kościoła Najświętszej Marii Panny na Piasku, zniszczonego podczas oblężenia, następnie odbudowanego po wojnie. Wyspa ma powierzchnię około pięciu hektarów. Z północy na południe biegnie przez nią ulica św. Jadwigi. Tędy we wczesnym średniowieczu przebiegał trakt handlowy. Do roku 1810 wyspa stanowiła własność kościelną, po kasacie zakonów włączona została pod jurysdykcję miejską. Przewodniki po zabytkach Starego Miasta we Wrocławiu zachęcają też między innymi do zwiedzenia Synagogi pod Białym Bocianem, budynku w stylu klasycystycznym z elementami architektury rzymskiej. Wewnątrz obejrzeć można wystawę przygotowaną przez Centrum Kultury i Edukacji Żydowskiej „Historia Odzyskana. Życie Żydów we Wrocławiu i na Dolnym Śląsku", która kronikuje losy mieszkańców Wrocławia pochodzenia żydowskiego, od czasów średniowieczna poprzez niemiecko-żydowskie oświecenie i unicestwienie pod rządami nazistów, powojenny komunizm po dzisiejsze czasy w demokratycznej Polsce. W programie zwiedzania zabytkowej starówki powinna znaleźć się także Nowa Giełda zbudowana w latach 1864-1867 w stylu angielskiego gotyku Tudorów z elementami neorenesansu. Gmach był do roku 1945 własnością Izby Przemysłowo-Handlowej. Obecnie należy do klubu sportowego Gwardia. Wielka sala będąca dziś areną zawodów sportowych, była przed laty parkietem rywalizacji graczy giełdowych. Cennym zabytkiem sztuki architektonicznej jest Hala Targowa zlokalizowana nieopodal wyspy Piasek, zbudowana w 1908 roku według projektu Richarda Plüddemanna, autora wielu charakterystycznych ceglanych budowli Wrocławia. Budynek wyszedł cało z zawieruchy drugiej wojny światowej. Do dziś służy celom targowym i jest jednym z największych miejsc tego typu w mieście. Przy historycznej ulicy zlokalizowany jest gmach Opery Wrocławskiej, jednego z najbardziej znaczących teatrów w Polsce, wystawiających cieszące się wielkim uznaniem spektakle operowe. Rocznie wrocławską operę odwiedza ponad 100 tys. widzów. Budynek teatru wzniesiono w latach 1839–1841. Początkowo mieścił teatr miejski, w scenę operową przekształcono go na przełomie XIX i XX wieku. We wnętrzach zachowała się większość zdobień między innymi plafon z portretami kompozytorów i loża cesarska. Przez wrocławską starówkę co dzień przewijają się turyści ze względu na zabytki, liczne hotele, puby, restauracje. Na Starym Mieście odbywają się najważniejsze uroczystości, imprezy kulturalne i rozrywkowe.

Zamek Książ w Wałbrzychu

Jeden z największych zamków w Polsce i Europie. Jednocześnie największy zamek na Dolnym Śląsku. Liczy ponad 160 tys. metrów kwadratowych. Zbudowany na urwistym skalnym cyplu, na wysokości 395 metrów n.p.m., otoczony głęboką kotliną porośniętą lasem. Położony na terenie Książańskiego Parku Krajobrazowego w zakolu rzeki Pełczycy. Jest budowlą charakteryzującą się różnymi stylami architektury, posiadającą ponad 400 pomieszczeń. Wybudowany został w latach 1288-1292 przez księcia świdnicko-jaworskiego Bolka I Surowego. Przechodził burzliwe i zmienne dzieje, podobnie jak jego właściciele. Z rąk piastowskich książąt trafił do monarchów czeskich, by w skutek wojen husyckich stać się kryjówką rycerzy-rozbójników do czasu, gdy włodarzem Książa stał się król Władysław Jagiellończyk. Następnie rezydencja została oddana pod zastaw rodzinie Hochbergów, którzy z czasem wykupili swoje dobra lenne, a zamek stał się wolną własnością dziedziczną ich rodu. W roku 1941 został skonfiskowany przez hitlerowców i przekazany organizacji Todt mającej za zadanie budowę urządzeń wojskowych. Pod zamkiem i dziedzińcem wydrążono tunele na głębokości około 50. metrów. Zgodnie z jedną z teorii miały połączyć się z podziemnym kompleksem Riese („Olbrzym"). Prace przerwało zbliżanie się wojsk radzieckich. Czerwonoarmiści stacjonowali w zamku od roku 1945 do1946. Zwiedzając zamek Książ warto bliżej poznać historię rodu Hochbergów, szczególnie okresu, gdy gospodarzem zamku był Hans Heinrich XV i jego słynąca z wielkiej urody żona Mary Therese Oliwia Cornwallis -West, zwana księżną Daisy, którzy zadbali o rozkwit rezydencji, choć korzystali z niej tylko kilka miesięcy w roku. Na ich zlecenie dobudowano dwa nowe neorenesansowe skrzydła i stworzono reprezentacyjną elewację odpowiadającą barokowej wschodniej fasadzie, zwieńczoną kartuszem z herbami małżonków von Hochberg. W zamku założono instalacje elektryczną oraz wprowadzono wiele nowoczesnych urządzeń technicznych ułatwiających obsługę wielkiego obiektu, na przykład windę kuchenną. Obecnie Zamek Książ jest otwarty dla turystów, znajduje się w nim hotel, restauracje, sklepy z antykami. Istnieje możliwość wyboru kilku wariantów tras zwiedzania z przewodnikiem. Trasa „Książ Barokowy" pozwala poznać historię zamku i jego mieszkańców. Trasa prowadzi przez salony barokowe. Salon Zielony, reprezentacyjną Salę Maksymiliana, Salon Biały, Salon Chiński, Salon Gier oraz Salon Barokowy. Trasa kończy się na „Skałce Szczęścia", skąd schodząc do Karczmy Rycerskiej można udać się w sezonie letnim bezpośrednio na zamkowe tarasy. Zwiedzanie zajmuje około 30 minut. Półtorej godziny trwa przejście z przewodnikiem trasy „Od Piastów do tajemnic II wojny światowej". Zwiedzanie rozpoczyna się podobnie jak trasa „Książ barokowy". Następnie turyści przechodzą do najstarszych pomieszczeń zamkowych przebudowanych podczas drugiej wojny światowej w ramach realizowanego projektu pod kryptonimem „Riese". W dalszej części trasa prowadzi przez kolejne sale zamkowe. Hol Myśliwski, Kompleks Sali Balowej, Salę Konrada z Czarnym Dziedzińcem. Z poziomu tarasów turyści wchodzą do tunelu z okresu drugiej wojny światowej, na poziomie 15 metrów pod zamkiem. Dla zwiedzających udostępniona jest część tunelu o długości 96. metrów kończącego się niedokończoną klatką schodową. Po zakończeniu wycieczki, turyści mogą w sezonie letnim pozostać na tarasach lub wrócić z przewodnikiem do zamku, aby kontynuować zwiedzanie indywidualnie. Trasa „Szlakiem Daisy" obejmuje zwiedzanie zamku, podobnie do wariantu „Od Piastów do tajemnic II wojny światowej" i jest poszerzona o zwiedzanie tarasów zamkowych i parku. W ramach trasy parkowej grupa dochodzi zabytkową aleją lipową pod Kaplicę Grobową Hochbergów, skąd przemieszcza się do punktu widokowego, z którego podziwiać można zamek i Wąwóz Pełcznicy. Z punktu widokowego turyści wracają pod budynek bramny zamku. Zwiedzanie trawa ponad dwie godziny. Wejście na zamkową wieżę skąd roztacza się piękny widok na okolicę jest dodatkową atrakcją oferowanych tras zwiedzania z przewodnikiem. Na wieżę, zamkowe tarasy i do palmiarni można też wybrać się indywidualnie. Podobnie jak bez przewodnika zwiedzić zamek kierując się informacjami na tablicach wyznaczającymi kierunek zwiedzania. Ten wariant nie obejmuje jednak trzeciego piętra zamku i tuneli pod zamkiem Książ. Ciekawą ofertę przygotowały stajnie zamkowe. Oprócz zwiedzania powozowni i krytej ujeżdżalni zbudowanej w całości z drewna modrzewiowego bez użycia gwoździ, skorzystać można z koni pod wierzch lub bardziej statecznie odbyć przejażdżki konnym „tramwajem" dla 12. pasażerów, bryczką „Polowiec", bryczką vis a vis polecaną podczas uroczystych okazji, pięcioosobową bryczką Victoria oraz pojemniejszym brekiem zabierającym do 7. osób. Najtańszy bilet normalny na indywidualne zwiedzanie zamku kosztuje 30 zł. Posiadacze Karty Dużej Rodziny płacą tylko złotówkę.