Turystyczne Top5 regionu Mazowsza

Internauci wybierają największe atrakcje turystyczne polskich regionów. Do poniedziałku, 30 listopada trwa głosowanie na reprezentacyjne Top5 regionu mazowieckiego.

Kandydatury, czyli atrakcje o największym potencjale turystycznym, wytypowane zostały przez Polską Organizację Turystyczną na podstawie prowadzonych badań, analiz i opinii regionalnych organizacji turystycznych. Sondaż umieszczony jest pod adresem www.polska.travel/hity. W tym miejscu znajdziemy opis zasad, na jakich organizowany jest sondaż oraz listę „Top 5" regionu mazowieckiego. Wybieramy jedną z atrakcji, która najbardziej zasługuje na nasz głos. Następnie klikamy komendę „Głosuj". Na zastanowienie są dwa tygodnie. Po ich upływie prezentowany będzie kolejny region. Opisy atrakcji znajdują się na portalu narodowym www.polska.travel. Poniżej przybliżamy wiedzę na temat piątki kandydatur, są nimi Kampinoski Park Narodowy, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, Muzeum Powstania Warszawskiego, Rezydencje Królewskie w Warszawie. Łazienki i Wilanów oraz Stare Miasto w Warszawie, wpisane na listę UNESCO (wraz z Zamkiem Królewskim).

Kampinoski Park Narodowy

Puszcza kampinoska to obszar około 670. kilometrów kwadratowych terenów leśno-wydmowo-bagiennych. Rozciąga się między Wisłą od Północy i wschodu, Bzurą od zachodu, i wysokim brzegiem pradoliny Wisły od południa. Stanowi pozostałość wielkiej puszczy łączącej się z Puszczą Kurpiowską, Bolimowską i Jaktorowską. Ongiś miejsce polowań na żubry, jelenie, niedźwiedzie. Pierwsze rezerwaty na tym terenie powstały w latach trzydziestych ubiegłego wieku w wyniku prowadzonych badań florystyczno-fitosocjologicznych i geomorfologiczno-geologicznych. W roku 1959 utworzono Kampinoski Park Narodowy o powierzchni około 40 tys. hektarów, w tym 9 rezerwatów ścisłych o powierzchni 2,2 tys. hektarów. W 1997 roku rozporządzeniem Rady Ministrów powierzchnia została zmniejszona do około 38,5 tys. hektarów. Ochroną ścisłą objętych zostało około 4,6 tys. hektarów w obrębie 22. wydzielonych obszarów. Otulina wokół kampinoskiego parku ma powierzchnię około 37,7 tys. hektarów. W roku 2000, Kampinoski Park Narodowy wpisany został na światową listę rezerwatów biosfery UNESCO, jest też obszarem Natura 2000. Tereny mają urozmaicony krajobraz, charakterystyczne są dwa kontrastujące ze sobą elementy. Wydmy i bagna. W opinii specjalistów wydmy, tworzą najlepiej zachowany kompleks wydm śródlądowych w Europie. Bagna porośnięte są roślinnością łąkową, zaroślami i lasami bagiennymi. Ponad 70 proc. powierzchni puszczy kampinoskiej zajmują lasy. W okresie powstań niepodległościowych w roku 1794 i 1863, lasy były schronieniem powstańców. W ostatniej wojnie polem walk we wrześniu 1939 roku i w roku 1944, oraz miejscem działań partyzanckich. Znajdują się tu mogiły powstańców, cmentarz partyzantów i cmentarz w Palmirach, na którym spoczywają Polacy rozstrzelani w lasach przez Niemców w latach 1939-1944. Drzewostan szczególnie ucierpiał podczas wojen światowych, pierwszej i drugiej. Stąd dominuje w puszczy bór świeży. Podstawowym gatunkiem jest sosna, występują dęby, brzozy, jesiony, olchy, topole. Bytuje na tym terenie liczne ptactwo, między innymi żurawie, bociany czarne i białe, derkacze, sowy błotne, rybitwy, a ze zwierzyny łosie, dziki, sarny, jelenie, rysie, bobry, kuny leśne, borsuki europejskie, lisy. Łoś jest symbolem Kampinoskiego Parku Narodowego.

Tereny parku udostępnione są dla turystyki pieszej, rowerowej, narciarskiej i w ograniczonej formie także konnej. Wytyczono i oznakowano szlaki piesze o długości 360 kilometrów. Kampinoski Szlak Rowerowy wokół parku liczy 144 kilometry. Część szlaków w rejonie najbliżej Warszawy, spełnia rolę tras spacerowych, między innymi szlak czerwony z Wólki Węglowej do Izabelina. Wśród najpopularniejszych tras pieszych jest szlak czerwony prowadzący z Dziekanowa Leśnego do Brochowa. Wytyczony został na długości ponad 55 kilometrów. Prowadzi przez cały Kampinoski Park Narodowy ze wschodu na zachód. Pozwala na poznanie wszystkich charakterystycznych typów krajobrazu, z ciekawymi odcinkami na pograniczu wydm i bagien. W dwóch największych obszarach ochrony ścisłej „Sieraków" i „Krzywa Góra", przechodzi się przez teren gęsto zalesiony z fragmentami starodrzewu. Najsłynniejszy na głównym szlaku jest pomnik Puszczy Kampinoskiej w okolicy Krzywej Góry, ponad czterystuletni dąb Kobendzy, obok którego ustawiono pamiątkowy głaz ku czci profesora Romana Kobendzy, głównego propagatora utworzenia Kampinoskiego Parku Narodowego. Innym pomnikiem jest Sosna Powstańców z 1863 roku, której konary służyły carskim kozakom za szubienice powstańców z oddziału Walerego Remiszewskiego. Obok sosny ustawionej został w roku 2001 pamiątkowy kamień przypominający te wydarzenia. Dalsze historyczne miejsca pamięci z okresu II wojny światowej to między innymi cmentarz-mauzoleum Palmiry i cmentarz partyzancki w Wierszach. W Brochowie atrakcją turystyczną jest obronny kościół renesansowy z XVI wieku, a w Tułowicach szlachecki dwór klasycystyczny z około 1800 roku. Szlaku nie sposób pieszo przebyć w ciągu jednego dnia. Najlepiej podzielić wyprawę na kilka krótszych wycieczek korzystając ze szlaków łącznikowych lub pokonać go rowerem. Zimą warto wybrać się w ten rejon na narty. Kampinoski Park Narodowy nie ma specjalnie oznakowanych szlaków narciarskich, jednak nie brak atrakcyjnych tras dla turystów wędrujących z przypiętymi nartami śladowymi, czy biegówkami. Najpopularniejsze szlaki podwarszawskie prowadzą obok wsi Dąbrowa Leśna, Wólka Węglowa i Laski oraz na zachód od Truskawia. Niezwykle atrakcyjne wycieczki narciarskie prowadzą zimą po nieprzetartych szlakach w zachodniej, mało uczęszczanej części puszczy.

Kampinoski Szlak Rowerowy oznaczony na zielono z symbolem roweru, przebiega wzdłuż zewnętrznej granicy parku. Wytrawni cykliści, o dobrej kondycji fizycznej, pokonują cały 144 kilometrowy dystans w ciągu jednego dnia. Osobom uprawiającym rekreacyjnie ten typ turystyki, doradza się dzielenie go na kilka krótszych wycieczek. Na początek trasy zazwyczaj wybierany jest parking w Wólce Węglowej. Stąd wyrusza się w kierunku Lasek i Lipkowa, w którym warto zwiedzić klasycystyczny dworek, dawny park dworski z XVIII wieku i kościół św. Rocha, ufundowany w 1792 roku przez Paschalisa Jakubowicza, polskiego kupca pochodzenia ormiańskiego, działacza mieszczańskiego, reprezentanta Warszawy w Sejmie Księstwa Warszawskiego w 1809 roku. Dalej oznakowania szlaku kierują drogą do Zaborowa z cmentarzem wojennym w Uroczysku Wiktorów. W miejscowości Lesznowola, w dworskim parku Karpinek, uwagę turystów przykuwa Lesznowolska Topola, najgrubsze drzewo w Polsce, mające w obwodzie 11,20 metra. W osadzie Granica do zwiedzenia jest niewielki skansen ludowego budownictwa puszczańskiego prezentujący przykłady dawnych drewnianych zagród. Kolejny etap to dwór i park w Żelazowej Woli, miejsce urodzenia Fryderyka Chopina. Przez Tułowice, Śladów i Nowiny dojeżdża się do Leoncina, gdzie urodził się żydowski pisarz Isaak Bashevis Singer, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1978 roku. Przez Cybulice Duże, Kaliszki droga wiedzie do Palmir, gdzie znajduje się cmentarz z grobami zamordowanych przez hitlerowców Polakach. Z Palmir pozostaje 15 km do parkingu w Wólce Węglowej.

Jedna z najpopularniejszych spośród dziesięciu wytyczonych ścieżek dydaktycznych o nazwie Skrajem Puszczy, poprowadzona została w pobliżu Ośrodka Dydaktyczno-Muzealnego w Granicy. Ma kształt pętli i długość niecałych czterech kilometrów, daje możliwość poznania specyfiki obszarów łąk i turzycowisk na torfowisku Olszowieckie Błota, spotkania łosi, saren i dzików, bażantów, derkaczy, białych i czarnych bocianów, żurawi, podziwiania starych drzewostanów sosnowych i dębowych. Na trasie znajduje się skansen dawnego budownictwa i przystanek Obszar Ochrony Ścisłej „Granica", nazwanym imieniem Witolda Kowalczewskiego, nadleśniczego Nadleśnictwa Kampinos w latach 1942-1945, podporucznika Armii Krajowej.

Turystyka konna, z uwagi na zniszczenia leśnych duktów powodowane przez końskie kopyta, nie jest w parku dozwolona, z wyjątkiem niektórych jego fragmentów po uzyskaniu jednorazowej zgody dyrektora KPN. Jednak w otulinie działa wiele stadnin i ośrodków jeździeckich prowadzących szkółki jazdy i organizujących przejażdżki po okolicy. Najwięcej stajni jest w rejonie podwarszawskich Łomianek, ale też w dalszych miejscowościach. Dobrze oceniana jest też baza agroturystyczna oferująca turystom noclegi, posiłki, pobyty i usługi o różnym standardzie, nawet na poziomie hotelowych spa.

Najczęściej mieszkańcy Warszawy wybierając się na wycieczkę do parku, dojeżdżają do jego granic samochodami i zostawiają auta na parkingach, w większości leśnych, niestrzeżonych. Przy niektórych z nich otwarte są sezonowe barki i miejsca wypoczynku. W okresie wiosennym i sezonie letnim atrakcyjną formą dojazdu jest zabytkowa kolej wąskotorowa z Sochaczewa.

Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN

Stanowi jedną z największych atrakcji turystycznych Warszawy. To wyjątkowe muzeum. Owa wyjątkowość polega na tym, że jego funkcja nie ogranicza się do roli ważnej instytucji kultury. Co równie istotne, jego twórcy nie skupiają się wyłącznie na rozpamiętywaniu dramatu holokaustu. Muzeum spełnia w ich zamyśle funkcję centrum kulturalnego i edukacyjnego, ale przede wszystkim stanowi próbę przełamania niechętnych stereotypów, którymi kierowały się (i nadal im hołdują) w wzajemnych kontaktach, spore odłamy społeczeństw żydowskiego i polskiego. Opisuje wkład Żydów w rozwój polskiej kultury, nauki i gospodarki. Pozytywny przekaz skierowany jest do ludzi w wielu krajach, nie tylko pochodzenia żydowskiego. Mówi o wspólnej tysiącletniej historii, o wkładzie, jaki wnosili Żydzi do polskiej kultury, nauki i życia gospodarczego. W nazwie muzeum jest słowo „Polin", w języku hebrajskim znaczące Polska, choć nie tylko... Nawiązuje ono do przekazu o pierwszych Żydach, którzy osiedlili się na ziemiach polskich. Otwarcia wystawy dokonali w październiku 2014 roku prezydenci Polski i Izraela. Wydarzenie przyciągnęło uwagę massmediów z najodleglejszych miejsc na świecie. Na uroczystości oficjalnego otwarcia wystawy akredytowało się siedmiuset dziennikarzy, do końca roku muzeum odwiedziło blisko tysiąc. W roku 2015, Muzeum Historii Żydów Polskichotrzymało Certyfikat Polskiej Organizacji Turystycznej przyznany przez kapitułę konkursu na Najlepszy Produkt Turystyczny.

Duże wrażenie na odwiedzających robi sam gmach przy ulicy Anielewicza na Muranowie, usytuowany naprzeciw pomnika Bohaterów Getta. Projekt powstał w pracowni fińskiego zespołu architektów pod kierownictwem Rainera Mahlamakiego i jest z gruntu skandynawski. Dominuje prostota, wielkie przestrzenie, dużo światła, naturalne materiały, dbałość o detale. W tę aranżację twórcy zaszyfrowali kod, który frapuje przybyłych i skłania wielu z nich do poszukiwania w kształtach ukrytych znaczeń. Surowa od zewnątrz przeszklona bryła i monumentalny hol od progu. Narzuca się, co najmniej kilka interpretacji. Zbieżne, ale i bardzo odległe od intencji projektantów. Najbliżsi zrozumienia idei są chyba ci, którzy w ogromnym holu dzielącym budynek, niczym pęknięcie na pół, doszukują się metafory rozstępujących się fal Morza Czerwonego, albo głębokiej wyrwy w historii żydowskiej dokonanej przez Holocaust. Most umiejscowiony nad holem pełni praktyczną rolę łącznika, zaś w sferze symboliki wiąże przeszłość z przyszłością. Ale równie bliscy prawdy mogą być zwiedzający, dla których pofalowane ściany w sterylnym odcieniu pustynnych skał, przywodzą na myśl jaskinię o standardzie pięciu gwiazdek kryjącą w zakamarkach dalszą część Zwojów znad Morza Martwego. Niezależnie, kto ma rację, cel został osiągnięty. Nikt nie pozostaje obojętny. A przecież wszystko jeszcze przed nami.

Wystawa główna muzeum, nad którą pracował międzynarodowy zespół jest opowieścią o tysiącu lat historii polskich Żydów, od pierwszego osadnictwa do współczesności. Ma podstawę w historycznych obiektach i świadectwach. Nie wykłada jedynej prawdy o przeszłości. Interpretację pozostawia zwiedzającym. Pierwsze kroki kierują zazwyczaj ku historycznej rekonstrukcji drewnianej synagogi z Gwoźdźca, miejscowości położonej w granicach dzisiejszej Ukrainy. Nieistniejący pierwowzór odtworzono pod dachem muzeum mozolnie, z pietyzmem i dbałością o szczegóły, dawnymi metodami, bez użycia współczesnych urządzeń technicznych. Zresztą przemyślana i starannie wykonana została cała ekspozycja. Zwiedzający przechodząc do kolejnych sal, mają wrażenie upływu czasu, zmiany epok. Zanurzając się w średniowieczu poznajemy legendę źródłosłowu wyrazu Polin, które w języku hebrajskim oznacza Polskę, ale też wyrażenie „tu odpocznij", które mieli usłyszeć Żydzi uchodzący na wschód z ziem niemieckich. Dalej wchodzimy w okres wtapiania się Żydów w polskie społeczeństwo, ale też i antysemickich odruchów pojawiających się w reakcjach Polaków. Złoty wiek w historii Żydów w Polsce, to także rozkwit Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Ciekawie zaaranżowano galerię o tytule „Wyzwania nowoczesności" w okresie industrializacji, którą uosabiał łódzki fabrykant Izrael Poznański. Żartobliwie i znacząco brzmi anegdota mówiąca, że nie zatrudniał on u siebie Żydów, bowiem jak zwykł mawiać, potrzebuje sześciu tysięcy pracowników, a nie sześciu tysięcy wspólników. W dwudziestoleciu międzywojennym rozwinęła się kultura żydowska. Zwiedzający odczuwa atmosferę tamtych lat przechodząc fragmentem ulicy żydowskiej. Lata wojny pokazane są z pozycji ofiar, i również odmiennych postaw w obliczu zagłady. Tę odmienność wyraziście prezentowali na przykład Emanuel Ringelbaum z konspiracyjnego ruchu oporu i Adam Czerniaków, senator II RP, prezes Judenratu w getcie warszawskim. Autorzy wystawy grają odmiennościami odczuć. Mamy ją w chwili, gdy widzimy getto okiem pasażera tramwaju przejeżdżającego przez dzielnicę żydowską, z drugiej strony jej mieszkańca patrzącego z wysokości kładki nad ulicą Chłodną na „wolne" miasto za murem. Lata powojenne, po wyzwoleniu spod niemieckiej okupacji, zapisały się na kartach historii mało chwalebnie dla polskiego społeczeństwa. Nagonki antysemickie końca lat sześćdziesiątych, słynne przemówienie Gomółki i pociągi, którymi wyjeżdżali Żydzi z dworca Warszawa Gdańska, zmuszeni do opuszczenia kraju. Przełom sierpniowy otworzył kolejny rozdział, tym razem budzący nadzieję na przyszłość.

Idea powołania do życia Muzeum Historii Żydów Polskich trafia do przekonania coraz większej grupy ludzi w Izraelu. Nie wszyscy się z nią zgadzają, ale to już inna historia. Ci, nastawieni pojednawczo wierzą, że społeczeństwa mogą się do siebie zbliżyć opowiadając odmienną historię od tej głoszonej dotychczas. Zespół skupiony wokół muzeum podjął się trudnej misji przekazywania wiedzy na nowo. Uczestniczą w szkoleniach przewodników izraelskich, nauczycieli, którzy towarzyszą grupom młodzieży izraelskiej odwiedzającym Polskę. Starają się przekonać, że Polska nie jest jedynie żydowskim cmentarzem, Oświęcimiem. To przecież tylko fragment historii. Przedtem, przez tysiąc lat społeczność żydowska, pomimo lokalnych konfliktów, pogromów i antagonizmów z kościołem katolickim, miała powody uznawać Polskę za najlepsze miejsce do życia na ziemi. Teraz być może zechcą poznać bliżej kraj przodków, zwiedzić go turystycznie.

Ważne, aby z tym przesłaniem udało się dotrzeć do światowej społeczności żydowskiej, do gmin, organizacji, szkół. Nie jest to zadanie proste. 9.5 mln Żydów, rozproszonych w wielu krajach ma polskie korzenie, ale niejednokrotnie nie mają świadomości swojego polsko-żydowskiego pochodzenia. Może ich zainteresować przeszłość przodków i przekaz proponowany przez Muzeum Historii Żydów Polskich. W założeniu jego twórców, progi powinno w ciągu roku przekraczać pół miliona zwiedzających. Wynik, oceniając po dotychczasowym zainteresowaniu - do osiągnięcia.

W ofercie muzeum oprócz zwiedzania wystawy stałej i czasowej, indywidualnie, grupowo, samodzielnie, z przewodnikiem, a także audioprzewodnikiem w językach polskim, angielskim, hebrajskim, w języku migowym i audiodeskrypcji - umieszczono wiele innych propozycji. Na przykład wykłady na wybrany temat, organizację warsztatów, spotkań ze świadkami historii, koncertów, filmów i inscenizacji. Wydarzenia mogą mieć charakter oficjalny i całkowicie prywatny. Ceremonialny, ale też wspomnieniowy i sentymentalny. Obejmować posiłki od lunchu po uroczystą kolację, na zamówienie także koszerną. Muzeum dysponuje odpowiednimi zasobami, jest w stanie zapewnić wsparcie merytoryczne w zakresie historii i kultury żydowskiej oraz dysponuje odpowiednim zapleczem organizacyjnym i przestrzeniami o intrygującej architekturze i komfortowym wyposażeniu. Świadcząc usługi, muzeum, nie zamyka się w hermetycznym kręgu kulturowym. Dobre warunki docenią organizatorzy spotkań i konferencji zupełnie niezwiązanych z historią, współczesnością i odniesieniami do kultury żydowskiej.

Muzeum otwarte jest dla zwiedzających cały tydzień z wyjątkiem wtorku, od godziny 10.00 do 18.00, Normalny bilet łączony na wystawę stałą i czasową kosztuje 30 złotych. Za bilet na indywidualne zwiedzanie wystawy stałej z przewodnikiem płaci się 35 złotych. W czwartki wstęp jest bezpłatny.

Muzeum Powstania Warszawskiego

Otwarte w 2004 roku w przeddzień 60. rocznicy ogłoszenia godziny „W". Nagrodzone Certyfikatem Polskiej Organizacji Turystycznej w konkursie na Najlepszy Produkt Turystyczny w roku 2014. Jego twórcy wykorzystali sprawdzone doświadczenia współczesnego muzealnictwa stosowane między innymi przez Holocaust Memorial Museum w Waszyngtonie i Muzeum Terroru w Budapeszcie. Muzeum Powstania Warszawskiego prowadzi działalność naukową i edukacyjną poświęconą dziejom powstania i działalności Polskiego Państwa Podziemnego. Łączy historię z nowoczesnością, miejsce pamięci ze współczesnymi środkami prezentacji. W ten sposób stara się zakorzeniać wydarzenia sprzed przeszło 70. lat we współczesnej świadomości narodowej. Przekazuje wiedzę o sytuacji międzynarodowej poprzedzającej decyzję o wybuchu powstania. Przy zastosowaniu nowoczesnych interaktywnych technologii obrazu i dźwięku, sugestywnie oddziałowuje na emocje, odtwarza atmosferę powstańczej Warszawy między innymi poprzez obraz przeżyć jego uczestników. Przedstawia przebieg działań militarnych, codzienność uczestników powstania i mieszkańców miasta, a także końcowy etap, wyjście żołnierzy i ludności ze stolicy. Wybrana forma przekazu trafia przede wszystkim do młodzieży. Wyjaśnia wszystkie aspekty historii tego okresu, pozwala zrozumieć motywy rozkazu rozpoczęcia akcji „Burza", sens walki i poniesionych w jej wyniku ofiar, wprowadza w realia powojennej Polski i opisuje losy powstańców w latach PRL. Muzeum Powstania Warszawskiego Mieści się w dawnej Elektrowni Tramwajów Miejskich, u zbiegu ulic Przyokopowej i Grzybowskiej na warszawskiej Woli. Zabytkowe budynki architektury przemysłowej z początku XX, przekazane zostały na siedzibę muzeum decyzją prezydenta Warszawy Lecha Kaczyńskiego. Na potrzeby ekspozycji zaadaptowano powierzchnię przeszło 3 tys. metrów kwadratowych na trzech kondygnacjach. Zgromadzono ponad 30 tys. eksponatów. Różne rodzaje broni używane przez walczące strony, dokumenty, listy, przedmioty osobiste, fotografie, informacje biograficzne i historyczne, mapy i filmy z 1944 roku. Na parterze, zwiedzający zapoznają się między innymi z faktami drugiej wojny światowej, terrorem w okupowanej stolicy, okolicznościami towarzyszącymi zbliżającej się godziny „W" z symbolizującym ją zegarem ustawionym na godzinę 17.00, przebiegiem walk do kapitulacji, ludobójstwem niemieckim na ludności Warszawy, metodycznym burzeniem miasta przez hitlerowców, wreszcie opuszczeniem go przez ludność cywilną, warunkami niewoli żołnierzy powstania w niemieckich obozach jenieckich, sytuacją międzynarodową i uwarunkowaniami utworzenia rządu komunistycznego w Lublinie. W sali Małego Powstańca przeznaczonej dla dzieci, najmłodsze pokolenie Polaków uczy się historii przez zabawę. Oglądają przedstawienia teatrzyków powstańczych, wcielają się w postacie harcerzy, łączniczek i sanitariuszek. Nie wchodzą w rolę żołnierzy, nie ma tu zabawek militarnych. Mogą za to poczuć się, jak ich ówcześni rówieśnicy i pobawić replikami zabawek z tamtych lat, między innymi szmacianymi lalkami i misiami, pograć w bardziej współczesne gry planszowe, poukładać puzzle. Centralną część parteru zajmuje stalowy monument przechodzący przez dwa poziomy ekspozycji. Na jego ścianach zwiedzający odczytują daty kolejnych powstańczych dni. Z tego miejsca, bijącego serca walczącej stolicy, płyną odgłosy powstańczej Warszawy. Na piętrze ekspozycja odtwarza przebieg walk we wrześniu na Czerniakowie, Mokotowie i Żoliborzu, upadek powstania i jego następstwa, utworzenie i działalność Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego i postanowienia Wielkiej Trójki. Zwiedzający mogą na piętrze poczuć też klimat jednego z aspektów międzywojennego życia towarzyskiego, wstępując do zaaranżowanej na tamte laty kawiarni „Pół czarnej". Atrakcją ekspozycji o nazwie Sala pod Liberatorem umieszczonej w dawnej hali kotłów elektrowni, jest replika wykonana w skali 1:1, samolotu bombowego Consolidated B-24 Liberator zestrzelonego przez myśliwce Luftwaffe. Pod rekonstrukcją maszyny znajduje się ekspozycja poświęcona alianckim zrzutom dla walczącej Warszawy. W podziemiach hali znajduje się sala „Niemcy". W tym pomieszczeniu, zwiedzający mogą poznać punkt widzenia drugiej strony na historię lat wojny i powstania. Namiastkę przeżyć z końcowego okresu walk powstańczych, mogą poczuć ci ze zwiedzających, którzy zdecydują się przecisnąć w ciemnościach przez krótki odcinek kanału przełazowego odtworzony w tej części wystawy. Kanały tego typu o jajowym przekroju miały wysokość niewiele ponad metr i można było się nimi przemieszczać tylko w pozycji pochylonej.

Fragmentem symbolizującym lokalizację Muzeum Powstania Warszawskiego jest trzydziestodwumetrowa wieża widokowa. Na ścianie umieszczono widoczny z ulicy znak Polski Walczącej w kształcie kotwicy, powszechnie rysowany na murach w okupowanym kraju, na maszcie powiewa flaga Polski. Szczyt wieży jest tarasem z widokiem na panoramę Woli i zachodniego Śródmieścia. Dzisiejszy wygląd ulic można porównać na wystawionych tu planszach z zaznaczoną przedwojenną okolicą wokół budynków muzeum. Teraz przylega do nich Park Wolności z Murem Pamięci z wyrytymi dziesięcioma tysiącami nazwisk poległych w walkach powstańców i ważącym 230 kilogramów dzwonem „Monter", poświęconym generałowi Antoniemu Chruścielowi, faktycznemu dowódcy sił powstańczych. Generał zmarł na emigracji. W 60. rocznicę powstania warszawskiego, sprowadzona została do Polski urna z jego prochami, które złożono cmentarzu powązkowskim w kwaterze żołnierzy Polski Walczącej.

W kaplicy Muzeum Powstania Warszawskiego, w każdą niedzielę odprawiana jest msza święta. Surowe wnętrze kaplicy, której patronuje ks. Józef Stanek, beatyfikowany w 1999 roku przez papieża Jana Pawła II, wyłożono szarym wapieniem, podłogę kostką brzozową. Na ścianie ołtarzowej umieszczono dębowy krucyfiks, który jest kopią rzeźby z kościoła św. Trójcy na warszawskim Solcu. W pobliżu tej świątyni Niemcy dokonali egzekucji ks. Józefa Stanka.

Ciekawą inicjatywą Działu Projektów Kulturalnych Instytutu Stefana Starzyńskiego, oddziału Muzeum Powstania Warszawskiego, jest utworzenie szczególnego miejsca o nazwie „Pokój na lato". Pawilon rekreacyjno-kulturalny zlokalizowany na skarpie na rogu ulic Towarowej i Grzybowskiej, otwarty jest od 1 sierpnia do 27 września. Pełni funkcję przestrzeni dialogu i relaksu, jest alternatywą do okresu wojny, nawiązuje do przedwojennych tradycji wypoczynku warszawiaków. Organizowane są w nim spotkania z varsavianistami, koncerty, warsztaty fotograficzne i kulinarne, kino plenerowe i przedwojenne karaoke, panuje atmosfera skłaniająca do relaksu i skosztowania smacznej kuchni.

Przez pierwsze dziesięć lat działalności Muzeum Powstania Warszawskiego, zwiedziło je ponad pięć milionów osób, ponad 250 tys. uczniów wzięło udział w lekcjach muzealnych. Biblioteka muzeum gromadzi ponad 11 tys. woluminów, wydano niemal 200 tys. publikacji. O muzeum pisano w ponad 10 tys. artykułach prasowych.

Muzeum otwarte jest codziennie z wyjątkiem wtorku. W poniedziałki, środy i piątki od godziny 8.00 do 18.00, w czwartki od 8.00 do 20.00, w soboty i niedziele od 10.00 do 18.00. Bilet normalny kosztuje 18 złotych. Wypożyczenie audioprzewodnika 10 złotych. Skorzystanie z usług przewodnika 100 złotych, w tej samej cenie jest udział w lekcji muzealnej. Dodatkowych opłat nie wymaga obecność w sali kinowej, w której wyświetlany jest w technologii 3D, film „Miasto ruin". Zwiedzanie ekspozycji, obejrzenie filmów i niemieckiego schronu bojowego Ringstand 58c przystosowanego do prowadzenia ognia okrężnego, zajmuje średnio około dwóch godzin.

Rezydencje Królewskie w Warszawie: Łazienki Królewskie w Warszawie i Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Łazienki Królewskie, jedno z najpiękniejszych założeń architektoniczno-parkowych w Europie. Park o powierzchni 76. hektarów, założony został w części dawnego zwierzyńca książąt mazowieckich w latach 1764-1780 przez Stanisława Augusta Poniatowskiego. Przy projektowaniu i urządzaniu parku pracowali Friedrich Schultz, Karol Ludwik Agricola, August Fryderyk Moszyński, ogrodnik Johann Christian Schuch. W parku wzniesiono liczne budowle, mosty, altany i posągi. Współcześnie Łazienki pełnią funkcje muzealne, są miejscem spacerów, wydarzeń kulturalnych i imprez rozrywkowych. Liczne grupy turystów uczestniczą w bezpłatnych koncertach fortepianowych, które od pół wieku, odbywają się w sezonie letnim u stóp pomnika Fryderyka Chopina. Jednym z symboli Warszawy i najważniejszym budynkiem Łazienek jest Pałac na Wodzie, prywatna rezydencja króla, który powstał z przebudowy dawnego pawilonu ogrodowego mieszczącego łaźnię, przerobioną w drugiej połowie XVII wieku przez Tylmana z Gameren w duchu baroku, głównie w warstwie dekoracji. Przy przebudowie pracowało wielu wybitnych architektów, rzeźbiarzy, malarzy. Dominik Merlini, Jan Chrystian Kamsetzer, Andrzej Le Brun, Giovachino Staggi, Tomasso Righi, Marcello Baciarelli, Jan Bogumił Plersch i współpracujący z nim A. Dąbrowski. Pałac na Wodzie, wybitne dzieło polskiej architektury klasycystycznej, uważany jest za jedną z najpiękniejszych rezydencji willowych XVIII wieku w Europie. Posiada piękne wnętrza między innymi salę Białą balową, salę Salomona, gabinet portretowy, rotundę, jadalnię – miejsce słynnych obiadów czwartkowych i galerię obrazów gromadzonych przez króla. Obecnie większość obrazów to te, które wisiały w XVII wieku. Zachowano charakterystyczny dla XVIII wieku sposób ekspozycji. Podczas zaborów pałac był własnością carów. W 1944 został spalony przez hitlerowców. Część zbiorów została uratowana. Po odbudowie w roku 1960, powróciły one do pięknych wnętrz pałacowych, w których otwarto oddział Muzeum Narodowego.

W parku znajduje się kilka pawilonów. Biały Domek z 1775 roku według projektu Dominika Merliniego, zbudowany z polecenia Stanisława Augusta Poniatowskiego. Pałac Myślewicki wznoszony w latach 1775-1779 z charakterystycznym dachem odwołującym się do stylu sztuki chińskiej. Kordegarda z 1779 roku nad brzegiem stawu północnego, ówcześnie wartownia straży królewskiej, obecnie siedziba salonu wystawowego Towarzystwa Sztuk Pięknych. Wodozbiór budowany w latach 1777-1779, w którym gromadzono wodę spływająca z okolicznych źródeł i odprowadzaną do łaźni i fontanny. Współcześnie wnętrza pełnią rolę galerii. W Pomarańczarni wznoszonej od roku 1774 do 1778, mieści się teatr, jeden z nielicznych zachowanych w Europie dworskich teatrów XVIII wiecznych. Przed Pomarańczarnią w 1952 roku ustawiono pomnik księcia Józefa Poniatowskiego dłuta Bertela Thowaldsena. Wysadzony w 1944 roku przez hitlerowców, został odtworzony według modelu znajdującego się w Kopenhadze i ofiarowany Warszawie w roku 1952 przez społeczeństwo Danii. W 1965 roku pomnik przeniesiono z Łazienek na dziedziniec Pałacu Prezydenckiego. Amfiteatr na wyspie zbudowany został w 1790 roku. Na jego scenie oddzielonej od widowni kanałem, zaaranżowano dekoracje w formie antycznych ruin Forum Romanum. Widownię przypominającą teatr w Herkulanum, zdobią posągi przedstawiające Komedię, Tragedię oraz wybitnych dramaturgów. Do programu zwiedzania warto włączyć Kącik Czytelniczy w Podchorążówce przy wejściu do Salonu Pamiątek imienia Ignacego Jana Paderewskiego, w którym można zapoznać się z ofertą najnowszych wydawnictw poszerzających wiedzę na temat Łazienek Królewskich.

Bilety normalne upoważniające do zwiedzania Pałacu na Wyspie są w cenie 25 złotych. Za wstęp do Starej Oranżerii i Teatru Królewskiego płaci się 20 złotych, do Pałacu Myślewickiego 10 złotych, do Białego Domku 6 złotych. Do salonu pamiątek Ignacego Jana Paderewskiego i Sali Powstania Listopadowego w Podchorążówce, wstęp jest bezpłatny. Osoby, które bywają w Łazienkach częściej i na dłużej, mogą zaopatrzyć się w karnety. Jednodniowy, normalny jest w cenie 40 złotych, trzydniowy 50 złotych. W tę kwotę wliczone są audioprzewodniki.

Pałac Wilanowski

Zbudowany przez Augustyna Locciego dla króla Jana III Sobieskiego i Marii Kazimiery, był wielokrotnie przebudowywany przez takich architektów jak Giovanni Spazzio, Jan Zygmunt Deybel, Szymon Bogumił Zug, Chrystian Piotr Aigner i Franciszek Maria Lanci. W 1994 zespół pałacowy w Wilanowie Królewskim uznany został za pomnik historii. Architektura pałacu o jednopiętrowej elewacji skrzydeł z półkolumnami i pilastrami, łączy sztukę budownictwa europejskiego z tradycjami staropolskiego dworu. Apartamenty królewskie mieszczące się w części centralnej, utrzymane są w stylu barokowym. Wnętrza w skrzydle południowym prezentują styl wieku XVIII. Skrzydło północne urządzone zostało w XIX wieku przez Potockich, ówczesnych właścicieli wilanowskich posiadłości. Piętro przeznaczono na Galerię Portretu Polskiego od XVI do XIX wieku. Na płótnach artyści utrwalili między innymi wizerunki monarchów, przedstawicieli wielkich rodów magnackich, wybitnych ludzi kultury i postaci zasłużonych dla kraju. Wchodząc na pałacowe tereny, zwiedzający widzi na prawo od bramy głównej, klasycystyczne budynki tak zwanej starej kuchni i kordegardy wzniesionej w latach 1775-1776 przez Zuga. Za nimi stajnie zbudowane w latach 1848-1850 przez Lanciego. Otoczenie pałacu stanowi dwupoziomowy zróżnicowany stylowo ogród. Przypałacowy park ma charakter francuskiego parku geometrycznego z XVII i XVIII wieku, część parku nad stawem utrzymana jest w angielskim krajobrazowym charakterze. Ozdobę stanowią rzeźby, fontanny i mała architektura parkowa.

Muzeum wilanowskie zostało założone w 1805 roku z inicjatywy Aleksandry i Stanisława Kostki Potockich. Zbiory udostępniali kolejni właściciele rodu Potockich, potem Branickich. Po drugiej wojnie światowej, majątek wilanowski przeszedł na własność państwa. Prace rewitalizacyjne pałacu i parku rozpoczęto w roku 1954. Przeprowadzono gruntowne prace konserwatorskie, odsłonięto cenne freski i rzeźby. Zrekonstruowane wnętrza z czasów Jana Sobieskiego, z XVIII wieku i początku XIX wieku. W roku 1962, w rocznicę odsieczy wiedeńskiej, pałac otwarto dla zwiedzających. Muzeum, działało do roku 1995, jako oddział Muzeum Narodowego w Warszawie, następnie przekształcone zostało w niezależną instytucję podległą Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Od 2013 roku nosi nazwę Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie. W pierwszych latach XXI wieku rozpoczęto szerokie prace rewitalizacyjne finansowane głównie ze środków Unii Europejskiej i Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Muzeum organizuje wystawy czasowe, konferencje i seminaria naukowe, prowadzi badania naukowe, wydaje książki naukowe i popularnonaukowe, organizuje zajęcia edukacyjne poświęcone zarówno wartościom kulturowym, jak i przyrodniczym wilanowskiej rezydencji. Zespół pałacowo-parkowy jest też miejscem wydarzeń kulturalnych, koncertów i spotkań.

Pałac otwarty jest dla zwiedzających przez cały rok z wyłączeniem pierwszej połowy stycznia i drugiej połowy grudnia, najważniejszych świąt kościelnych - Wielkiego Piątku, Wielkiej Soboty i Niedzieli Wielkanocnej, Bożego Ciała, Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny oraz 1 listopada. Pałac zamknięty jest też dla zwiedzających we wtorki. W czwartki wstęp jest bezpłatny na podstawie wejściówek wydawanych w kasie. Ich liczba jest ograniczona ze względów konserwatorskich. Bilet normalny w pozostałe dni kosztuje 20 złotych. Wyższej opłaty wymaga udział w warsztatach historycznych i przyrodniczych oraz spacerach tematycznych. Za bilet normalny upoważniający do spaceru po parku płaci się 5 złoty, z wyjątkiem czwartku, kiedy wstęp jest bezpłatny. Opłaty nie są też wymagane za przebywanie na pałacowym dziedzińcu. Ceny biletów na wystawy czasowe w pałacu i parku, ustalane są indywidualnie przy każdej z nich. Dotyczy to między innymi oranżerii, która udostępniana jest turystom tylko w czasie trwania wystaw. Grupą szczególnie chętnie podejmowaną w wilanowskim muzeum jest młodzież. Młodym ludziom do lat 16. przysługują bilety w symbolicznej cenie w ramach akcji „Muzeum za złotówkę". Dzieci do lat 7. nie płacą za bilety.

Stare Miasto w Warszawie – UNESCO (w tym Zamek Królewski)

Wpisane we wrześniu 1980 roku na listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO, nie ze względu na wartość zabytkową, lecz jako przykład wyjątkowego pietyzmu w nieomal całkowitym odrestaurowaniu najstarszego fragmentu miasta, zburzonego metodycznie przez Niemców po powstaniu warszawskim. Rekonstrukcji Starego Miasta dokonano na podstawie starannych badań historycznych i konserwatorskich. Odtworzono układ przestrzenny z XII wieku oraz architektoniczną zabudowę z XVIII wieku na podstawie zachowanych wizerunków miasta utrwalonych między innymi w malarstwie Canaletta. Tablica upamiętniająca postanowienie komitetu dziedzictwa światowego UNESCO, umieszczona została na bruku staromiejskiej ulicy Zapiecek. Symbolem Starego Miasta jest Plac Zamkowy, utworzony w 1818 roku po zburzeniu stajen zamkowych, kamienic i Bramy Krakowskiej. Turyści przystający na tarasie nad wylotem tunelu trasy WZ, podziwiają widok na pałac Pod Blachą, osiedle Mariensztat, Wisłę, Pragę i stojący przy placu Zamek Królewski. Rezydencja królów wybudowana została w XV wieku. Do 1526 była siedzibą książąt mazowieckich, następnie własnością królewską. Po przeniesieniu przez króla Zygmunta III Wazę stolicy Rzeczpospolitej do Warszawy, zamek przebudowany w stylu wczesnego baroku, stał się siedzibą króla i dworu. W jego murach, w 1791 roku, uchwalono Konstytucję 3 maja. W latach 30. XIX wieku rezydowali w nim namiestnicy Królestwa Polskiego. W tym okresie zamek przebudowano w stylu neoklasycystycznym. W latach 1926-1939 zamek był siedzibą prezydentów II Rzeczypospolitej. W czasie oblężenia we wrześniu 1939, został zbombardowany i spalony. Podczas okupacji ograbiony przez hitlerowców. W 1944 wysadzono w powietrze pozostałe części zamku, ocalały jedynie Arkady Kubickiego i fragment Biblioteki Królewskiej. Pierwszą decyzję o odbudowie sejm podjął w 1949 roku. Nie zrealizowano jej z braku środków. Odbudowa nastąpiła dopiero z początkiem lat 70-tych. Głównej bryle nadano kształt wczesnobarokowy, jest budowlą pięcioskrzydłową z charakterystyczną wieżą zegarową. Dziś w zamku znajduje się muzeum, z obrazami takich mistrzów jak Rembrandt i Canaletto, który był nadwornym malarzem ostatniego króla Polski Stanisława Augusta Poniatowskiego. Gruntownej renowacji poddane zostały Arkady Kubickiego wspierające skarpę z zamkiem od strony Wisły. Po powstaniu 1831 roku pełniły funkcję stajni a potem garaży, obecnie są miejscem wystaw, okolicznościowych imprez i przyjęć.

Na środku placu zamkowego wznosi się najstarszy i najbardziej charakterystyczny pomnik Warszawy. Kolumna Zygmunta III Wazy wzniesiona w 1644 według projektu Constantino Tencalla z fundacji króla Władysława IV dla uczczenia pamięci ojca, który przeniósł stolicę z Krakowa do Warszawy. Pomnik wznosi się na wysokość 22. metrów. Spoglądający z tej wysokości król dzierży w prawej dłoni szablę i krzyż, symbolizujące dzielność i gotowość walki ze złem. Kolumna runęła w czasie ostatniej wojny, można ją oglądać do dziś przy zamku od strony trasy W-Z. Poniżej placu zlokalizowany jest pałac Pod Blachą, budowla XVII-wieczna o elewacjach późnobarokowych, przebudowana w 1732 przez Johanna Sigmunda Deybla dla książąt Lubomirskich. Wnętrza odbudowane po pożarze w 1760 roku przez Merliniego. W 1777 roku pałac kupił król Stanisław August, mieszkał w nim książę Józef Poniatowski. Pałac wypalony w 1944 roku, został odbudowany w roku 1949, w jego wnętrzach można obejrzeć zbiory Fundacji Teresy Sahakian oraz odrestaurowane wnętrza poświęcone ks. Józefowi Poniatowskiemu. Ulicą Świętojańską dochodzi się z placu zamkowego do Rynku Starego Miasta obudowanego zrekonstruowanymi kamieniczkami mieszczańskimi. Po prawej stronie mija się kościół pod wezwaniem. Męczeństwa św. Jana Chrzciciela. Kościół farny starej Warszawy, od 1402 kolegiata, od 1797 katedra. W tych murach mają miejsce historyczne wydarzenia. W 1339 roku, legaci papiescy ogłaszają wyrok w sporze miedzy Kazimierzem Wielkim a Krzyżakami. Odbywają się uroczystości przed otwarciem sejmów i koronacji królów Polski Stanisława Leszczyńskiego w 1704 roku i Stanisława Augusta Poniatowskiego w 1764, zaprzysiężenia Konstytucji 3 Maja. Dawny kościół parafialny rozbudowany w XIV wieku w stylu gotyckim, jako budowla halowa trzynastonawowa i bezwieżowa. W latach 1836-1842 przebudowana w stylu neogotyku angielskiego przez A. Idzikowskiego. Katedra została zburzona w czasie powstania 1944. Toczyły się w niej krwawe walki, wjeżdżały do niej czołgi. Odbudowana w stylu gotyckim z nowym rozwiązaniem szczytu fasady według projektu J. Zachwatowicza, ukończona w 1956 roku. W podziemiach złożono szczątki ostatnich książąt mazowieckich odnalezione w 1956 roku, spoczywa tu wiele zasłużonych dla Polski osobistości, między innymi król Stanisław August Poniatowski, Ignacy Jan Paderewski, Henryk Sienkiewicz, prezydent Gabriel Narutowicz, prymas Stefan Wyszyński. Wewnątrz katedry zwraca uwagę drewniany krucyfiks kryty srebrną blachą z figurą Chrystusa prawdopodobnie z warsztatu rzeźbiarskiego Wita Stwosza. Z lewej strony prezbiterium, zachowana w pierwotnym wyglądzie kaplica zwana Kaplicą Szembeka, biskupa i kanclerza wielkiego koronnego. Przy bocznym wejściu fragmenty klasycystycznego grobowca Stanisława Małachowskiego wykonanego na początku XIX wieku przez rzymskiego rzeźbiarza Maksymiliana Laboureura według projektu Bertela Thorwaldsena. Na zewnątrz od ulicy Dziekanii wmurowana część żelaznej miny, która zniszczyła wnętrze w 1944. Przy południowym narożniku dzwonnica z początku XVIII wieku. Obok kościół Jezuitów zbudowany w latach 1609-1626 przez króla Zygmunta III na miejscu wyburzonych gotyckich i renesansowych kamienic. Sztukateria sklepienia, dekoracja szczytu fasady o cechach późnorenesansowych. Wewnątrz obraz Najświętszej Panny Łaskawej z połowy XVII wieku słynący łaskami, patronki Warszawy, podarowany królowi Janowi Kazimierzowi przez papieża Innocentego X. Kościół zniszczony w 1944 roku, odbudowany po wojnie, podziemia udostępnione są do zwiedzania.

Po przeciwnej stronie gotycka kamienica Pod Okrętem, przebudowana w pierwszej połowie XVII wieku. Od XVIII wieku nad portalem widnieje godło, płaskorzeźba przedstawiająca okręt. Od katedry prowadzi ulica Dziekańska. Nad arkadą korytarz łączący niegdyś komnaty królewskie na zamku z lożą prezbiterium kolegiaty. Z przejściem tym wiąże się historia o niedoszłym zabójcy króla, szlachcicu Piekarskim, którego duch ma błąkać się po tym korytarzu. Za katedrą znajduje się mały trójkątny placyk zwany Kanonią. Nazwa pochodzi od kamieniczek okalających placyk, w których w XVII wieku mieszkali księża kanonicy. Do końca XVIII wieku cmentarz parafialny. Na środku placu znajduje się spiżowy dzwon z XVII wieku, o którym mówi się, że jego trzykrotne obejście przynosi człowiekowi szczęście. W tym miejscu wzniesiono również najwęższy dom w mieście, który jest wyrazem sprytu właściciela chcącego ograniczyć wysokość podatku gruntowego płaconego dawniej w zależności od szerokości zewnętrznej fasady kamienicy. Od wschodu kamieniczki, rezydencje kanoników kapituły kolegiackiej w stylu późnego renesansu. Pod numerem 6/8 w początku XIX wieku mieściła się siedziba Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Tu żył i pracował Artur Oppman (Or-Ot) poeta Warszawy. Przy ulicy Jezuickiej gmach Komisji Edukacji Narodowej, z drugiej połowy XVIII wieku, pierwszego w Europie Ministerstwa Oświaty, którą upamiętnia tablica.

Dalej dochodzi się do Rynku Starego Miasta, który był niegdyś głównym placem Warszawy. Centralną część zajmował ratusz rozebrany w 1817 roku. Dziś pośrodku rynku stoi pomnik Warszawskiej Syrenki. Herbowe godło Warszawy. Kamienicom wokół rynku, doszczętnie zniszczonym w 1944 roku, przywrócono po rekonstrukcji wygląd z pierwszej połowy XVII i z XVIII wieku. Zgodnie z legendą, w piwnicach jednej z kamienic na rogu ulicy Krzywe Koło, ukryto skarby, których strzegł Bazyliszek. Każdego, kto poważył się by się do nich dobrać, smok zmieniał wzrokiem w kamień. Pokonał go przemyślny szewczyk zasłaniając się lustrem. Bazyliszek skamieniał pod odbiciem własnych oczu. Do legendy nawiązuje szyld na fasadzie kamienicy, będący też nazwą znanej restauracji. W Rynku pod numerem 7, odbudowany dom z XVI wieku, najstarsza siedziba patrycjuszy miejskich, Baryczków. Po stronie zachodniej, kamienica Klucznikowska. Mieszkał tu i zmarł w 1812 Hugo Kołłątaj, o czym przypomina tablica pamiątkowa. W gotyckich piwnicach mieści się popularna restauracja „Krokodyl". Z kolei w kamienicy Fukiera słynna winiarnia, znana od przeszło 300 lat. Od 1810 w posiadaniu rodu Fukierów. Zbudowana w XVI wieku, około XVII wieku przebudowana w stylu późnorenesansowym. A w końcu XVIII wieku w stylu neoklasycystycznym. W dziedzińcu arkadowe krużganki. Zniszczona w 1944 roku, odbudowana w latach 1948 - 1953 jest siedzibą Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Parter kamienicy zajmuje restauracja „U Fukiera". Najstarsza część narożnej kamienicy Pod świętą Anną, zwana też kamienicą książąt mazowieckich, a przez historyków architektury kamienicą Plumhoffowską, od ulicy Piwnej odbudowana została w kształcie z końca XIV wieku, ściana boczna od Wąskiego Dunaju z XV wieku. Po1470 roku własność kupca Andrzeja Kazuba. W sieni są dwa portale późnogotyckie z piaskowca z pierwszej połowy XVI wieku. We wnęce na rogu Wąskiego Dunaju umieszczona jest XVI-wieczna rzeźba św. Anny Samotrzeciej z XVI wieku, od której budynek nosi nazwę. Przebudowana w 1635 roku w formach późnorenesansowych. Kolejna przebudowa po 1834. Odbudowany w latach 1947-1949. Obecnie ma w nim siedzibę między innymi Instytut Historyczny PAN. Od strony południowej renesansowa kamienica Pod Murzynkiem, nazwa pochodzi od głowy Murzynka na fasadzie. Była to pierwsza odbudowana po wojnie kamienica staromiejska. Wiąże się z nią inna, mniej chwalebna przeszłość. W 1899 roku, na tajnym zebraniu, indoktrynował w niej robotników Feliks Dzierżyński. Kolejna wskazywana turystom przez przewodników kamieniczka w tym rejonie, należała od 1511 roku do mieszczańskiego rodu Baryczków. Pierwotnie gotycka, po pożarze na początku XVII wieku przebudowana w stylu renesansowym. Przywrócono rzeźbiarskie obramienie portalu i charakterystyczny, jeden z nielicznych na Starówce, dach pogrążony, którego połacie nachylone są do środka budynku. W sieni renesansowa dekoracja stiukowa sklepienia, na piętrach belkowe stropy z dekoracją malarską. Kamienice po stronie Dekerta, przy Rynku Starego Miasta 28 mieszczą Muzeum Historyczne miasta stołecznego Warszawy, które prezentuje historię stolicy od czasów najdawniejszych po te współczesne. Z północno-wschodnim rogu Rynku w dół, biegnie ulica Kamienne Schodki, ciekawy zakątek Starego Miasta. Prowadzi do ulicy Brzozowej i dalej ku Wiśle. Z placu zamkowego do Rynku ciekawy spacer prowadzi ulicą Piwną. Przy tej najdłuższej ulicy Starego Miasta mieści się kościół św. Marcina. Ufundowany 1356 przez księcia Ziemowita Mazowieckiego i jego żonę Eufemię. Z pierwotnej gotyckiej architektury zachowana tylko dzwonnica z XV wieku. Od roku 1620 barokowy. Spalony w 1944 roku, odbudowany w 1950 z późnobarokową fasadą z 1744 roku. Kościół między innymi pełni posługę duszpasterską środowisk warszawskiej inteligencji, w latach PRL skupiał przedstawicieli opozycji. W lewo prowadzi ulica Piekarska. U jej wylotu na Podwale, przykuwa uwagę pomnik Jana Kilińskiego, przywódcy ludu Warszawy podczas powstania kościuszkowskiego w 1794 roku. Pomnik dłuta Stanisława Jackowskiego, ustawiony pierwotnie w 1936 roku na placu Krasińskich w 140. rocznicę powstania kościuszkowskiego, podczas okupacji został zdemontowany przez hitlerowców. Po wojnie ustawiony, jako pierwszy z pomników. W 1959 roku przeniesiony na obecne miejsce. Niemniej znanym, choć współczesnym, jest Pomnik Małego Powstańca. Rzeźba kilkuletniego chłopca w zbyt dużym hełmie. Pomnik odsłonił w 1983 roku lekarz Jerzy Świderski, w czasie powstania 14 letni harcerz, łącznik w batalionie AK „Gustaw". Na murach za pomnikiem umieszczono tablicę ze słowami słynnej powstańczej piosenki: „warszawskie dzieci pójdziemy w bój". U zbiegu ulicy Nowomiejskiej i Podwale zachowały się pozostałości murów obronnych Warszawy. Barbakan, charakterystyczny obiekt dawnych fortyfikacji, zbudowany w połowie XVI wieku przez Jana Baptystę Wenecjanina. Zrekonstruowany w latach 1950-1954. W Barbakanie, w przejściu ze Starego na Nowe Miasto, można obejrzeć ekspozycję ilustrującą historię fortyfikacji miejskich z fragmentami murów i półkolistymi basztami. Przy ulicy Nowomiejskiej usytuowany jest kościół św. Ducha zbudowany w XV wieku. Zniszczony podczas wojen szwedzkich, przebudowany w latach 1707-1717 według projektu Józefa Pioli i Józefa Bellotiego. Z prawej strony, na wprost kościoła, biegnie w dół ku Wiśle ulica Mostowa. U jej wylotu stoi dawna baszta Mostowa strzegąca pierwszego stałego mostu na Wiśle, zbudowanego w 1573. W XVII wieku została przebudowana na prochownię, następnie w wieku XVIII na więzienie. W czasie powstania kościuszkowskiego wieziono tu magnatów współpracujących z caratem. Za Mostową, ulica Nowomiejska łączy się z ulicą Freta, przy której znajduje się wczesnobarokowy kościół Dominikanów, zbudowany w pierwszej połowie XVII wieku, odbudowany w 1956 roku. Na uwagę zasługuje kaplica Kotowskich z XVII wieku, zbudowana przez Tylmana z Gameren. Przy Freta pod numerem 16 urodziła się w 1867 roku, Maria Curie-Skłodowska. W setną rocznicę urodzin w budynku otwarto muzeum odkrywczyni polonu i radu. W związku z przebudową i modernizacją kamienicy, placówka została tymczasowo przeniesiona na parter Kamienicy pod Samsonem przy ul. Freta 5. Idąc ulicą Freta dochodzi się do Rynku Nowego Miasta. Przy Rynku Nowomiejskim jest kościół Sakramentek zbudowany w drugiej połowie XVII wieku według projektu Tylmana z Gameren, ufundowany przez Marię Kazimierę, żonę Jana III Sobieskiego, na pamiątkę odsieczy Wiednia. W czasie powstania 1944 zniszczony razem ze szpitalem, który się w nim mieścił. Odbudowany po wojnie. Wychodząc z rynku Nowego Miasta ulicą Zakroczymską, na rogu Franciszkańskiej widzimy kościół Franciszkanów zbudowany w latach 1679-1732 w stylu baroku o późnobarokowej fasadzie z klasycystycznym zwieńczeniem. Po pożarze w 1944 roku, odbudowany w latach 1945-1955. Odbudowa kościołów na Starym Mieście była możliwa dzięki staraniom Rady Prymasowskiej Odbudowy Kościołów Warszawy oraz wsparciu państwa.

Zburzone i odbudowane po wojnie Stare Miasto jest dziś miejscem odwiedzanym licznie przez turystów z całego świata i mieszkańców Warszawy. Miejscem spotkań są liczne kawiarenki i restauracje. Materiały dotyczące zabytków i atrakcji, a także pomoc w ułożeniu programu zwiedzania i wyboru form spędzania czasu, między innymi na warszawskiej Starówce - uzyskać można w Miejskim Centrum Warszawskiej Informacji Turystycznej przy Rynku Starego Miasta. Centrum „it" Rynek posiada najwyższą liczbę, czterech gwiazdek certyfikacyjnych Polskiego Systemu Informacji Turystycznej.