Na Szlaku Zamków Gotyckich
Nowe wcale nie jest nowe
Na szlaku polskich zamków krzyżackich miasto Nowe nie należy do przystanków najbardziej znanych. To miasto położone w województwie kujawsko-pomorskim, w dolinie Wisły pomiędzy Świeciem a Gniewem, wbrew swojej nazwie nie jest miastem nowym, gdyż istnieje od XIII stulecia.
Już z dużej odległości widoczne są wieże tutejszych kościołów i mury krzyżackiego zamku. Wędrując malowniczymi, nieco sennymi uliczkami, odkrywamy, że Nowe ma swoje… stare miasto, którego układ zachował się niemal bez zmian, od czasów, gdy niepodzielnie panowali tutaj Krzyżacy.
Pełen uroków jest, dziś częściowo zazieleniony Rynek. Blisko stąd do najważniejszych budowli miasta: zamku, fary, zespołu kościelno-klasztornego. Przy Rynku i sąsiednich uliczkach zachowały się kamieniczki barokowe i secesyjne (np. Rynek 4, 9, 29, 31).
Zachowane skrzydło główne zamku krzyżackiego przekształcono w zbór ewangelicki. Przez wieki obiekt znajdował się w niełasce, służąc kolejno starostom nowskim, będąc wreszcie magazynem i remizą. Lepsze czasy nadeszły w końcu lat 70. XX w. Wówczas rozpoczęto prace konserwatorskie, zakończone dopiero w 1992 roku, kiedy to przekazano zamek na cele kultury.
Dziś w skrzydle mieści się Centrum Kultury z kawiarnią i punktem informacji turystycznej. Tutaj turysta może otrzymać barwny plan miasta i gminy oraz broszurę informacyjną „Nowe - dawnej i dziś”. Gospodarze przekonują, że atrakcyjność miasta i gminy nie ogranicza się do zabytków. Miejski Ludowy Klub Sportowy „Wisła” dysponuje nowoczesnym stadionem piłkarskim. Treningi paralotniarzy organizuje tutejsze Nadwiślańskie Stowarzyszenie „Aktywni”. Działa ludowy zespół pieśni i tańca, a także zespół muzyki dawnej i teatr lalek. Nad Jeziorem Czarownic znajduje się kąpielisko.
Turyści chętnie wędrują po nowskiej starówce, wiele osób zatrzymuje się tu przejazdem zwiedzając szlak Polskich Zamków Gotyckich. Zachowały się relikty murów obronnych. Cennymi zabytkami są wspomniana fara w stylu gotyku pomorskiego i kościół św. Maksymiliana Marii Kolbe, z kryptą z początków XIV wieku.
Miasto i gmina znajdują się na pograniczu etnograficznego regionu Kociewia, znanego z folkloru i rozwijającej się agroturystyki. Miłośnicy turystyki przyrodniczej odkryją piękno szlaków prowadzących przez parki krajobrazowe – Nadwiślański i Chełmiński.
(jpp)