Za Bramą Kwidzyńską

Warto zatrzymać się tutaj na dłużej

Jadąc pociągiem z Warszawy w kierunku Trójmiasta, po ominięciu m.in. Ciechanowa, Działdowa, Iławy z okien wagonów zobaczymy wieże górujące nad zabudową małego miasta. To Prabuty, dawna historyczna stolica biskupstwa pomezańskiego, w przeszłości miejsce wielu ważnych wydarzeń.To tutaj m.in. odbywały się w XVII wieku rokowania rozejmowe ze Szwedami, którzy pragnęli zawładnąć tą częścią Europy.

Wąskimi uliczkami docieramy do centrum miasta, malowniczo usytuowanego nad jeziorem Liwieniec (obecnie rezerwat przyrody). Przybysza cieszy estetyka miasta, a świadomość, że w 1945 r. leżało ono w znacznym stopniu w gruzach, każde podziwiać troskę o tutejsze zabytki, które w wielu przypadkach zostały podniesione z ruin. Duża liczba tablic informacyjnych z planami miasta i mapami okolic wskazuje na docenienie roli turystyki przez tutejsze władze i organizacje pozarządowe. W Urzędzie Miasta i Gminy zostaję obdarowany licznymi publikacjami promocyjnymi reprezentującymi bardzo wysoki poziom. Ich autorzy i wydawcy potrafili, kierując się emocjami wskazującymi zaangażowanie w rozwój swojej „małej ojczyzny”, jednocześnie przedstawić liczne argumenty za wyborem Prabut i okolicy – nie tylko jako miejsc krótkiego zwiedzania, ale także dłuższego pobytu.

Wstęp do przewodnika po zabytkach Prabut napisał burmistrz Bogdan Pawłowski, samorządowiec, bardzo zaangażowany również w inicjatywach tutejszych organizacji pozarządowych. W kilku punktach miasta umieszczono informacje o możliwości zwiedzania Prabut z przewodnikiem, podając jednocześnie numer telefonu komórkowego. Turyści najczęściej kierują się najpierw do Bramy Kwidzyńskiej, będącej charakterystycznym punktem miasta. Na dwóch kondygnacjach tegoż obiektu pochodzącego z XIV stulecia pomieszczono zbiory regionalne imienia Wernera Żebrowskiego, przedwojennego mieszkańca Prabut, który po 1945 r. wyemigrował do Niemiec, utrzymując jednak stale kontakty z rodzinnym grodem, ofiarowując mu wreszcie cenne eksponaty z własnych zbiorów. Był on osobą sprzyjającą pojednaniu polsko-niemieckiemu, stale podkreślał dużą troskę polskich władz o zachowanie tutejszego dziedzictwa kulturowego. Wystawa zbiorów połączona jest z punktem informacji turystycznej i sprzedaży wydawnictw.

Druga ekspozycja wystawowa mieści się w tzw. kościele polskim, czyli kaplicy NMP, będącej w okresie panowania niemieckiego ośrodkiem polskości. Tu, gdzie odbywały się nabożeństwa w języku polskim, zgromadzono dziś ciekawe zbiory muzealne. Tu też jest punkt informacji turystycznej. Teraz życie religijne Prabut koncentruje się w dwóch sąsiednich świątyniach.

Dominantą krajobrazu miejskiego jest bryła konkatedry gotyckiej z XVI wieku. Obiekt ze smukłą wieżą, zniszczony w dużym stopniu w 1945 r., doczekał się całkowitej odbudowy dopiero w latach 80. XX w. Jak podkreślają autorzy przewodnika, stało się to dzięki zaangażowaniu obecnego księdza infułata Jana Oleksego. Kolejną świątynią jest kościół św. Andrzeja z XIX w.

Warto przyjrzeć się starym kamieniczkom, budynkowi poczty, wreszcie przysiąść na ławeczce miłości.

Centrum Prabut stanowi Rynek z piękną fontanną z figurą rycerza Rolanda. Powstała ona w początkach XX w. w Berlinie, po czym w latach 20. XX w. została zakupiona przez władze miasta.

Autorzy przewodnika zachęcają do zwiedzenie kościołów w sąsiednich wsiach: Rodowo, Gdakowo, Obrzynowo, Trumiejki.

W Prabutach są i inne atrakcje. W wyniku prowadzonych wciąż prac archeologicznych odkopano i częściowo zrekonstruowano fragmenty zamku. Z tego miejsca roztacza się malowniczy widok na jezioro Liwieniec, ostoję ptactwa. Niedawno udostępniono turystom wyjątkową podziemną trasę w dawnych wodociągach miejskich z XVIII w. Główny korytarz ma 120 m długości, a odgałęzienia 42 i 45 m.

Prabuty i okolice – to nie tylko zabytki. To przede wszystkim możliwość aktywnego wypoczynku i uprawiania różnych form turystyki: pieszej, rowerowej i wodnej, konnej i agroturystyki (m.in. we wsiach Laskowice czy Górowychy). Z myślą o turystach w Urzędzie Miasta oraz we wspomnianych punktach informacyjnych udostępniane są foldery, informatory, mapy, a także kolorowanki dla dzieci, będące niewątpliwie pamiątką, jak też źródłem wiedzy.

Centrum Artystyczno-Ekologiczne w Rodowie koło Prabut - będące organizacją pozarządową - proponuje zajęcia artystyczne i przyrodnicze dla dzieci i dorosłych. Bogaty kalendarz imprez, m.in. turnieje rycerskie „Zakute łby”, plenery malarskie w Rodowie, maraton spławikowo-gruntowy organizowany przez Koło Polskiego Związku Wędkarskiego, zawody motocyklowe Cross Country, biegi uliczne „Liwa cup” - to tylko niektóre z propozycji.

Jan Paweł Piotrowski