Polska gospodarzem 41. sesji Komitetu Światowego Dziedzictwa
Uroczyste podpisanie porozumienia z UNESCO w kwestii organizacji wydarzenia nastąpiło 19 kwietnia tego roku w Paryżu. W imieniu polskiego rządu umowę podpisał prof. Piotr Gliński, wicepremier, minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego. UNESCO reprezentowała dyrektor generalna Irina Bokova. 41. sesja Komitetu Światowego Dziedzictwa odbędzie się w dniach 2-12 lipca w Krakowie.
Podczas trwających 10 dni obrad, przedstawiciele 21 państw członkowskich Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO będą podejmować decyzje dotyczące dóbr kultury i przyrody na całym świecie. W roli obserwatorów obecne będą również delegacje rządowe z blisko 170 Państw-Stron Konwencji oraz przedstawiciele organizacji pozarządowych afiliowanych przy UNESCO. Przewodniczącym 41. sesji jest prof. Jacek Purchla, przewodniczący Polskiego Komitetu ds. UNESCO, dyrektor Międzynarodowego Centrum Kultury.
Wniosek o wpisanie 15. miejsca w Polsce na Listę Światowego Dziedzictwa
Sesje Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO to coroczne, międzyrządowe spotkania 21 państw członków Komitetu dotyczące stosowania w praktyce Konwencji UNESCO w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego. Obrady Komitetu mają ściśle ustalony program. Od 1977 r. odbywają się w różnych miastach na świecie. Polska jako Państwo-Strona Konwencji, członek Komitetu, ma zaszczyt organizować i przewodniczyć 41. sesji, która będzie miała miejsce w Krakowie. Przedmiotem spotkania, podobnie jak w ubiegłych latach, będą decyzje dotyczące wpisania nowych dóbr kultury i przyrody na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO oraz przegląd i ocena ochrony dóbr już wpisanych.
Polski wniosek, który będzie dyskutowany podczas 41. sesji, dotyczy podziemi tarnogórskich (Kopalni rud ołowiu, srebra i cynku wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi w Tarnowskich Górach). Jeżeli na sesji w Krakowie zapadnie decyzja o wpisie, będzie to 15. miejsce w Polsce na Liście Światowego Dziedzictwa. Na Liście światowego dziedzictwa znajdują się zarówno zabytki architektury i urbanistyki, jak i pomniki przyrody, formacje geologiczne i ekosystemy, a także krajobrazy kulturowe – wspólne dzieła człowieka i przyrody. Obecnie 1052 dobra w 165 państwach. 814 obiektów kulturowych, 203 miejsca przyrodnicze i 35 obiektów o charakterze mieszanym, kulturowo-przyrodniczym. 55 dóbr spośród nich jest wpisanych na Listę światowego dziedzictwa w zagrożeniu. Podczas każdej sesji Komitetu Światowego Dziedzictwa ocenie podlega maksimum 45 nowych kandydatur złożonych przez poszczególne Państwa-Strony. Jest to niewielki procent spośród ponad 1,5 tys. dóbr, które znajdują się na Liście informacyjnej. Obecnie, Komitet rozpatruje maksymalnie dwa wnioski z jednego kraju (jeden z nich musi dotyczyć przyrody lub krajobrazu kulturowego). Wnioski są wcześniej wnikliwie rozpatrywane w długiej procedurze we współpracy z organizacjami doradczymi Komitetu Światowego Dziedzictwa: Międzynarodową Radą Ochrony Zabytków (ICOMOS - International Council on Monuments and Sites) i Międzynarodową Unią Ochrony Przyrody (IUCN - International Union for Conservation of Nature).
Aktywny udział Polski we współpracy w ramach UNESCO
Program 41. sesji obejmuje obrady plenarne Komitetu oraz wydarzenia równoległe: Forum Młodych Profesjonalistów oraz – organizowane po raz pierwszy z inicjatywy Polski i UNESCO – Forum Zarządców Miejsc Światowego Dziedzictwa oraz Forum Społeczeństwa Obywatelskiego. Opracowując program wydarzeń równoległych, organizatorzy kierowali się ideą wspólnej odpowiedzialności za ochronę dóbr kultury i przyrody, która wywodzi się bezpośrednio z treści Konwencji. Światowe dziedzictwo to bezcenna wartość stanowiąca wspólne dobro całej ludzkości – należy do nas wszystkich, co czyni nas wszystkich (przedstawicieli rządu, ale także społeczności lokalnych) odpowiedzialnymi za jego przetrwanie dla przyszłych pokoleń.
– Za koncepcją Światowego Dziedzictwa UNESCO kryje się zdecydowana i konstruktywna wizja ludzkości zjednoczonej wokół wspólnych wartości i wspólnej historii. W czasach, gdy kultura i ludzie są celem ataku w wielu częściach świata istnieje potrzeba nadania większego znaczenia takiej wizji. To właśnie jest celem tegorocznej sesji w Krakowie – połączenie sił na rzecz dziedzictwa (unite4heritage) i umocnienie poczucia wspólnoty całej ludzkości – komentuje Irina Bokova, dyrektor generalna UNESCO.
Zdaniem wicepremiera prof. Piotra Glińskiego, Polska jako aktywny członek UNESCO w pełni popiera działania podejmowane na rzecz ratowania światowego dziedzictwa. We współczesnym świecie naznaczonym tragedią Aleppo i losem Palmiry – odbudowa Warszawy i pieczołowita konserwatorska rekonstrukcja jej zabytków po II wojnie światowej, stanowią pozytywne przesłanie dla wszystkich, którzy na skutek działań wojennych stracili swoje miasta. Zniszczenie nie musi bowiem oznaczać kresu istnienia miasta, ale może być początkiem jego odbudowy.
Na aktywny udział Polski w tworzeniu standardów międzynarodowej współpracy w ramach UNESCO wskazuje również prof. Magdalena Gawin, wiceminister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, generalny konserwator zabytków, pełnomocnik MKiDN ds. organizacji 41. sesji. Organizacja ta z jednej strony przez wiele dziesięcioleci stanowiła dla Polski i dla Polaków okno na świat, platformę wymiany myśli i kontaktów z innymi krajami. Z drugiej strony – warto zwrócić uwagę na wkład Polaków w budowanie międzynarodowej współpracy, zasługi prof. Jana Zachwatowicza, twórcy znaku graficznego „Błękitnej tarczy”, widniejącego na zabytkach na całym świecie czy dokonania polskich archeologów i konserwatorów, ratujących dziedzictwo kultury w różnych zakątkach świata.
Logotyp 41. sesji nawiązuje do idei wspólnej odpowiedzialności. Dośrodkowe ukierunkowanie strzałek i zamknięcie ich w obrębie koła, symbolizuje wspólny cel działań i współpracę. Jednocześnie reprezentuje ono zebranie delegatów z całego świata na obradach i ilustruje formę spotkania: obrady plenarne (całe logo) oraz fora grup interesariuszy (pojedyncze strzałki), składające się na całokształt sesji. Projekt opracowali studenci Polsko-Japońskiej Akademii Technik Komputerowych w Warszawie.
Symbolika 41. sesji
Na miejsce posiedzenia wybrano Centrum Kongresowe ICE Kraków, jeden z najnowocześniejszych obiektów konferencyjnych w Europie. W jego przestrzeni będą miały miejsce również wernisaże oraz wydarzenia o charakterze kulturalnym z różnych stron świata. Uroczyste otwarcie sesji odbędzie się 2 lipca w Zamku Królewskim na Wawelu.
Organizatorem 41. sesji Komitetu Światowego Dziedzictwa z ramienia polskiego rządu jest Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, które przygotowuje spotkanie we współpracy z Ministerstwem Spraw Zagranicznych, Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz władzami Krakowa. W imieniu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego organizatorem wykonawczym i koordynatorem Sesji jest Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Organizacja 41. sesji Komitetu Światowego Dziedzictwa to wielki zaszczyt i okazja do podkreślenia polskiego dorobku w sferze ochrony dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego, również na przykładzie Krakowa. Jest to swego rodzaju kontynuacja spotkań międzynarodowych, jakie organizowane były w tym mieście w przeszłości. Tym razem, Kraków, którego zabytkowy zespół staromiejski został wpisany na Listę światowego dziedzictwa w 1978 r. wśród 12 pierwszych wpisów, będzie gościć delegatów z całego świata zajmujących się ochroną dóbr kultury i przyrody. – Organizacja 41. sesji ma również symboliczny wymiar, ponieważ w 2017 r. mija 41 lat od ratyfikowania przez Polskę Konwencji UNESCO w 1976 r. – komentuje Joanna Wronecka, wiceminister Spraw Zagranicznych.
Obrady Komitetu Światowego Dziedzictwa będą transmitowane na żywo online na stronie UNESCO: http://whc.unesco.org/en