Światowy Dzień Turystyki

Zyski ekonomiczne, wartości społeczne i moda dla ludzi z pogodą ducha

Wkład gospodarki turystycznej w PKB Unii Europejskiej przekracza 10 proc., do polskiego produktu krajowego turystyka wnosi ponad 6 proc. Ludzie związani z tym jednym z najbardziej dochodowych działów gospodarki, obchodzą co roku swoje święto. Decyzją Światowej Organizacji Turystyki przypada ono na 27 września. W tym roku obchody w Polsce rozpoczęły się wiele dni wcześniej.

18 września Ministerstwo Sportu i Turystyki wspólnie z Polską Organizacją Turystyczną przy współpracy Mazowieckiej Regionalnej Organizacji Turystycznej zainaugurowały Światowy Dzień Turystyki konferencją prasową, wydarzeniami ambientowymi i wieczorną oficjalną galą, której najważniejszym punktem było uhonorowanie dorobku ludzi turystyki i instytucji mających znaczący wkład w rozwój tego sektora gospodarki. Przewodnim motywem programu dnia, jaki przygotowali organizatorzy były odniesienia do rocznic. 10-lecia Polski w strukturach Unii Europejskiej i 25-lecia zmian ustrojowych. Podsumowano efekty realizacji programów unijnych odnoszących się do gospodarki turystycznej, w tym kampanii promujących Polskę i polską turystykę na świecie. Pomimo powagi tematyki, dobór form przekazu nie znużył uczestników. Były więc (optymistyczne i budujące) dane statystyczne, zestawienia, opisy tendencji i prawidłowości ekonomicznych, ale również widowiskowa prezentacja „Mody na Mazowsze..." i plenerowe atrakcje na scenie przy placu Hoovera w konwencji popularnej kampanii POT „Bajkowy urlop w Polsce". W spotkaniach z dziennikarzami i warszawiakami na Krakowskim Przedmieściu oraz branżą turystyczną podczas oficjalnej gali, uczestniczyli, wypełniając rolę gospodarzy, minister Sportu i Turystyki Andrzej Biernat, wiceminister Katarzyna Sobierajska, prezes Polskiej Organizacji Turystycznej Rafał Szmytke, wiceprezesi POT Bartłomiej Walas i Elżbieta Wąsowicz-Zaborek, prezes Mazowieckiej Regionalnej Organizacji Turystycznej Jan Błoński i dyrektorka MROT Anna Somorowska.

Wskaźniki ekonomiczne rozwiewają wątpliwości

O ile dziesięć lat temu i wcześniej, specjaliści planujący ekonomiczną przyszłość naszego kraju bagatelizowali sens inwestycji w rozwój usług turystycznych kwestionując ich opłacalność – tak obecnie, po ówczesnych wątpliwościach nie pozostał najmniejszy ślad. Ostatnie lata potwierdzają dochodowość tej gałęzi gospodarki w Polsce. Saldo bilansu turystycznego osiągnęło w ubiegłym roku ponad 100 mld zł. Prawie 5 mld euro wydali obcokrajowcy. Ich liczba sięga niemal 16. milionów. Z przybyłych najgłębiej do kieszeni sięgali tego lata turyści z najodleglejszych krajów, zamorskich. Decydowali się wydać dziennie średnio 133 dolary. Niewiele mniejsze wydatki czynili nasi najbliżsi sąsiedzi zza wschodniej granicy - Białorusini, Rosjanie, Ukraińcy i Litwini. Chętnie po kraju podróżowali też rodacy. Według danych GUS, w pierwszym półroczu tego roku, prawie 9 mln spośród polskich turystów skorzystało z obiektów zbiorowego zakwaterowania. O 8 proc. więcej niż rok wcześniej. Tylko w czasie słonecznych letnich miesięcy liczba polskich turystów wypoczywających w kraju zwiększyła się o 5 proc. w porównaniu z ubiegłorocznym sezonem urlopowym. Główny nurt krajowego ruchu turystycznego przepływa przez trzy regiony. Pomorze, Zachodnie Pomorze i Małopolskę. Ich ofertę wybiera ponad połowa urlopowiczów.

Zmiany ustrojowe przed ćwierć wiekiem, wejście Polski do Unii Europejskiej i dołączenie do strefy Schengen, pozwoliło Polakom, po latach ograniczeń, ruszyć gremialnie w świat i są obecnie grupą o znaczącym udziale w obrotach międzynarodowego ruchu turystycznego. Przed rokiem odbyli prawie 13 mln zagranicznych podróży turystycznych, na które przeznaczyli przeszło 3 mld euro. W usługach turystycznych w Polsce pracuje, według różnych danych, ponad 250 tys. osób, jednakże zatrudnienie w szeroko rozumianym sektorze, daleko przekracza milion pracowników. W krajach Unii Europejskiej gospodarka turystyczna wytwarza ponad 10 proc. PKB i daje zatrudnienie około 25. milionom osób, co stanowi 12 proc. ogółu zatrudnionych. Innymi słowy, co ósme miejsce pracy istnieje dzięki turystyce. Te wartości będą rosły, turystyka pozostanie jednym z głównych pracodawców i sektorem o najwyższych możliwościach tworzenia nowych miejsc pracy. Wzrośnie przewidywany popyt na turystykę i podróże. W 2013 roku liczba wyjeżdżających za granicę przekroczyła miliard, i jak prognozuje Światowa Organizacji Turystyki, średni wzrost liczby turystów do 2030 r. wyniesie ok. 3,3 proc. rocznie. Obecnie każdego dnia 5 mln ludzi na świecie przekracza granicę. To więcej w ciągu tygodnia niż przed pół wiekiem przez cały rok. Ponad połowa udziału w turystyce światowej przypada na Europę. W ubiegłym roku Stary Kontynent przemierzało 560 milionów zagranicznych turystów.

Ekonomicznym bodźcem rozwoju polskiej turystyki po przystąpieniu naszego kraju do UE były fundusze europejskie. W ciągu pierwszych dwóch lat ta gałąź narodowej gospodarki zyskała 200 mln euro w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego. W kolejnych latach znaczące kwoty z wspólnotowego trzosa zainwestowane zostały w działania promujące Polskę i polską turystykę za granicą. Unijne pieniądze w skuteczny, przemyślany sposób wykorzystuje Polska Organizacja Turystyczna. Dzięki uzyskanym prawie 260 milionom złotych, POT przeprowadziła intensywne kampanie w Europie Zachodniej pod nazwą „Feel Invited", i w kraju o tytule „Piękny Wschód". W Azji kampanię „Lubię Polskę!". Właściwie poprowadzone zostało 21 projektów dofinansowanych w ramach działania 6.4 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka „Inwestycje w produkty turystyczne o znaczeniu ponadregionalnym", którego POT jest Instytucją Wrażającą. Rośnie ruch turystyczny do Polski z krajów objętych działaniami promocyjnymi i, według prognoz, wpływy powinny szybko zwrócić poniesione na marketing wydatki.

Marketingowy wabik

Fundusze unijne z powodzeniem wykorzystuje Mazowsze, współgospodarz warszawskiego Święta Turystyki. Od trzech lat Mazowiecka Regionalna Organizacja Turystyczna realizuje projekt, którego pełna oficjalna nazwa brzmi „Moda na Mazowsze, jako kompleksowa i innowacyjna oferta turystyczna regionu". Przedsięwzięcie współfinansowane jest z Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2013 oraz z budżetu państwa, Działanie 6.2 Turystyka.

Istota nowych prądów w modzie polega zazwyczaj na wyzwoleniu się z celebrowania tradycyjnych norm i na zerwaniu z rytuałami. W przypadku kampanii promocyjnej MROT, wabikiem, którym kreatorzy turystycznej Mody na Mazowsze posłużyli się, aby przyciągnąć uwagę odbiorców, jest kolekcja ubiorów w stylu mazowieckim. Obecnie ubiór jest środkiem indywidualnej ekspresji. Suknia czy spodnie, na rano, popołudnie, wieczór? To zawracanie głowy. Należałoby powiedzieć strój, jako wyraz emocji. MROT proponuje etno kolekcję ubiorów stylizowanych wielobarwnym mazowieckim folklorem. Wzorzyste ciuszki, dla ludzi z pogodą ducha. Taki jest ten region. Różnokolorowy, łączący kulturową tradycję z nowoczesnością. MROT zaprasza do odkrywanie Mazowsza wskazując produkty turystyczne i usługi angażujące zmysły i wyrażające emocje. Działania idą według dobrego planu. Na początek pracownicy regionalnej organizacji zinwentaryzowali turystyczny potencjał Mazowsza w zakresie designu, kulinariów, sztuki użytkowej, mody, rzemiosła i ofert turystycznych; opracowali znak graficzny służący jako znak jakości przyznawany produktom i usługom; uruchomili portal połączony z mediami społecznościowymi, który prezentuje wybrane produkty tematyczne z obszarów podróży, kulinariów i designu; wydali folder, którego treścią są opinie turystów poznających atrakcje Mazowsza i dzielących się swoimi wrażeniami. Całość projektu Moda na Mazowsze robi dobre wrażenie. Intencje są zrozumiałe. Przekaz informacji przekonywujący i sugestywny, zapada w pamięć.

Doświadczenie, które będzie procentować w przyszłości

W słoneczny dzień na placu Hoovera w Warszawie, w zawsze tłumnej części Krakowskiego Przedmieścia, 18 września, zorganizowano finałową imprezę kończącą akcję promocyjną „Bajkowy urlop w Polsce", której przesłaniem było zachęcenie rodaków do spędzania urlopów w ojczystym kraju. Nawiązywała ona do znanej wcześniej za granicą kampanii przygotowanej przez POT we współpracy z regionalnymi organizacjami turystycznymi. Konwencja polegała na zabawie w skojarzenia, dopasowywanie scen z najpopularniejszych przebojów światowej literatury baśni do bajecznie pięknych miejsc w Polsce, które niosą turystom zapowiedź niecodziennych przeżyć, kojąco emocjonalnych doznań i fantastycznie inspirujących przygód. Za granicą pomysł zagrał. Obcokrajowcy bez trudu wciągnęli się w grę pod intrygującym hasłem „Polska. Come and find your story". Polacy również coraz chętniej doceniają walory turystyczne własnego kraju. Podczas regionalnych imprez bez trudu wczuwali się w zabawowy klimat i aktywnie przyłączali do kampanii. Kto pojawił się na imprezie mógł wziąć udział w castingu wyłaniającym indywidualności aktorskie. Casting polegał na odegraniu scenki odnoszącej się do głównych atrakcji turystycznych regionu. Wszystkie występy były fotografowane, publikowane w internecie i poddane głosowaniu. Spośród artystów, którzy uzyskali najwięcej głosów w zsumowaniu wszystkich województw, jury wyłoni najlepszych. Otrzymają oni angaż i honorarium, a w listopadzie będą „twarzami regionów" w kampanii bilbordowej w całej Polsce.

Powodzenie marketingowe kampanii „bajkowej" ma dodatkowe, warte podkreślenia znaczenie. Było rezultatem dobrze zorganizowanej, zgodnej, inspirującej, twórczej pracy szerokiego zespołu. Kreatorów agencji reklamowej, specjalistów POT i wszystkich regionalnych organizacji turystycznych. Zdobyte doświadczenia powinny procentować w przyszłości. Symbolicznym podziękowaniem za współpracę (i aby wspomnienie jej efektów nie poszło w niepamięć) są obrazy z reklamą regionu wręczane przez prezesa Polskiej Organizacji Turystycznej. W Warszawie, Rafał Szmytke przekazał ostanie z artystycznych dzieł, prezesowi Mazowieckiej Organizacji Turystycznej Janowi Błońskiemu i zastępczyni dyrektora Departamentu Kultury, Promocji i Turystyki w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Mazowieckiego Izabeli Stelmańskiej.

Zasłużeni dla turystyki

Nieodłączną tradycją Światowego Dnia Turystyki jest uhonorowanie pracy ludzi turystyki. W głównej sali warszawskiego Domu Dochodowego, odznaki „Zasłużonego dla Turystyki" odebrały z rąk wiceminister Katarzyny Sobierajskiej kolejne osoby, a także przedstawiciele przedsiębiorstw, które szczególnie przez ostatnie dziesięć lat, efektywnie inwestowały, wykorzystując między innymi środki unijne, w projekty związane z turystyką.

Do elitarnego grona wyróżnionych odznaczeniem dołączyli: Piotr Chrobak, aktywny działacz samorządowy, realizator 12 projektów unijnych z obszaru turystyki w województwie opolskim; Tadeusz Ferenc, wieloletni prezydent Rzeszowa, laureat prestiżowego wyróżnienia Europejczyk Roku, propagator wielu inicjatyw turystycznych, innowator wielu rozwiązań promujących Rzeszów; Piotr Franaszek, dyrektor Departamentu Promocji i Turystyki w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Lubelskiego, Prezes Lubelskiej Regionalnej Organizacji Turystycznej, ekspert w zakresie marketingu terytorialnego i turystyki; Krystyna Hartenberger-Pater, dyrektor Pomorskiej ROT, specjalista od pozyskiwania środków unijnych i zarządzania nimi, odpowiedzialna w Regionie Pomorskim za przygotowanie i realizację projektów ze środków unijnych; Wiesław Kapel, realizator projektów z zakresu turystyki finansowanych ze środków UE, pomysłodawca powstania Kresowej Osady w Baszni Dolnej, popularyzator turystyki województwa podkarpackiego; Andrzej Jakub Kawecki, pomysłodawca i współorganizator całodobowej informacji turystycznej, współtwórca zagospodarowania zbocza Antałówki, założyciel Tatrzańskiej Izby Gospodarczej, wieloletni działacz turystyki; Andrzej Kościuk, aktywny beneficjent funduszy europejskich, realizator 21 projektów dofinansowanych ze środków unijnych; Czesław Kazimierz Kręcichwost, laureat wielu prestiżowych odznaczeń i wyróżnień, współzałożyciel Euroregionu Glacensis, który odnosi znaczące sukcesy w pozyskiwaniu i wykorzystywaniu środków pomocowych dla Kudowy Zdroju; Justyna Jedlińska, przez szereg lat związana z promocją turystyczną Łodzi, obecnie dyrektor Departamentu Współpracy Regionalnej Polskiej Organizacji Turystycznej; Dorota Lachowska, dyrektor Lubelskiej Regionalnej Organizacji Turystycznej, która szczególne zasługi poczyniła w zakresie rozbudowy systemu informacji turystycznej oraz wzmocnienia rozpoznawalności regionu lubelskiego; Anna Niedźwieńska, współtwórczyni programów promocji i rozwoju oferty turystycznej Małopolski, współorganizatorka projektów turystycznych finansowanych ze środków unijnych, założycielka Małopolskiej Organizacji Turystycznej; Andrzej Pabich, właściciel ZOO w Borysewie, przedsiębiorca skutecznie pozyskujący środki na rozwój jednej z największych atrakcji województwa łódzkiego; Jacek Piorunek, inicjator wielu projektów inwestycyjnych mających wpływ na rozwój turystyki i atrakcyjności regionu Podlasia; Ewa Przydrożny, dyrektor Wielkopolskiej Organizacji Turystycznej, która większość swojej kariery zawodowej poświęciła turystyce, z powodzeniem wprowadza profesjonalne formy promocji produktów turystycznych województwa wielkopolskiego, z sukcesem koordynuje promocję szlaku wodnego Wielkiej Pętli Wielkopolski; Aleksandra Stocka, zaangażowana i wieloletnia działaczka w turystyce realizująca wiele ważnych dla Małopolski projektów podnoszących konkurencyjność i atrakcyjność regionu; Franciszek Strugała, orędownik zrównoważonego rozwoju, autor publikacji nt. turystyki wodnej i dróg wodnych, współtwórca wielu projektów znaczących dla turystyki, burmistrz Czarnkowa; Jerzy Szczepankowski, przedsiębiorca umiejętnie wykorzystujący możliwości rozwoju poprzez wykorzystanie środków unijnych, pomysłodawca Alei Gwiazd Sportu we Władysławowie; Marek Tadeusz Tchórzka, wieloletni samorządowiec, propagator wielu działań mających na celu rozwój inwestycji w Gminie Drawsko; Mariusz Jerzy Zaborowski, działacz na rzecz wspierania lokalnego rozwoju turystyki, koordynator wielu działań promujących walory turystyczne regionu konińskiego i Wielkopolski, burmistrz Ślesina; Ryszard Zwojewski, ekonomista, samorządowiec, podwójny laureat Nagrody Ministra Rozwoju Regionalnego Eurolider, realizator 13 projektów turystycznych wspartych ze środków unijnych; Tomasz Cichocki, kapitan, żeglarz, podróżnik, autor promujący Polskę w Europie i w świecie; Adam Sebastian Jarubas, marszałek województwa świętokrzyskiego, propagator turystyki, współtwórca jednego z największych w kraju projektów Promocja Tras Rowerowych w Polsce Wschodniej; Waldemar Miśko, prezes Zachodniopomorskiej Regionalnej Organizacji Turystycznej, inicjator powołania Lokalnej Organizacji Turystycznej Dorzecza Parsęty, współtwórca wielu projektów o charakterze turystycznym i przyrodniczym, burmistrz gminy Karlino oraz przewodniczący Zarządu Związku Miast i Gmin Dorzecza Parsęty.

Wyróżnione odznaczeniem instytucje. Kopalnia Soli WIELICZKA, zabytek, muzeum, rozpoznawalna marka turystyczna w świecie, jedna z najciekawszych atrakcji turystycznych w Polsce i Europie; Muzeum Powstania Warszawskiego, atrakcyjny i obowiązkowy punkt na mapie turystycznej Warszawy. Muzeum pełniące funkcje edukacyjne, badawcze, wydawnicze, nadające tożsamość miastu; Delphia Yachts KOT Sp. j., producent jachtów i propagator turystyki aktywnej. Przedsiębiorstwo wykorzystujące środki unijne. Laureat wielu prestiżowych nagród i odznaczeń; Nadleśnictwo Baligród, beneficjent wielu środków unijnych i realizator inicjatyw służących poprawie infrastruktury w województwa podkarpackim; Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia Pro Carpathia - realizator i propagator licznych projektów turystycznych przy wsparciu środków unijnych, twórca ośrodków pierwszego kontaktu i informacji dla partnerów z krajów UE; Lokalna Grupa Działania Bory Tucholskie, prężny beneficjent środków unijnych na rzecz rozwoju turystyki, integrator sektora turystycznego działający w zakresie zrównoważonej turystyki; Muzeum Okręgowe w Toruniu, uczestnik programów i projektów unijnych, dzięki którym unowocześniono i poszerzono ofertę placówki, pełniącej funkcje dydaktyczne i wydawnicze; Muzeum Wsi Radomskiej, skansen realizujący kilkuletnie programy wspierane z funduszy unijnych w zakresie turystyki w regionie, zwiększający atrakcyjność regionu i rozpoznawalną markę; Muzeum Romantyzmu w Opinogórze, centrum koncertowo-teatralne, które w aktywny sposób pozyskuje środki unijne na rozwój siedziby i parku, zwiększające atrakcyjność Północnego Mazowsza; Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu, jeden z ważniejszych punktów na mapie turystycznej Mazowsza, wizytówka północno-zachodniej jego części. Laureat wielu nagród i realizator wielu projektów unijnych; Muzeum Mazowieckie w Płocku, ponadregionalna wizytówka Mazowsza, beneficjent środków z funduszy operacyjnych; Państwowy Zespół Ludowy Pieśni i Tańca MAZOWSZE im. T. Sygietyńskiego, jeden z największych zespołów artystycznych i jedyna w swoim rodzaju wizytówka Mazowsza na arenie światowej, aktywnie działający na polu zdobywania środków finansowych; Nidzicka Fundacja Rozwoju NIDA, inicjator wspierania małych i średnich przedsiębiorstw, tworzenia warunków dla rozwoju turystyki. Koordynator projektów z wykorzystaniem funduszy europejskich.

Sześć gwiazdek od Amerykańskiej Akademii Nauk o Gościnności

Wyraźnego międzynarodowego kontekstu Światowego Dnia Turystyki podczas warszawskiej gali w Domu Dochodowym dodał udział przedstawicieli Amerykańskiej Akademii Nauk o Gościnności (The American Academy of Hospitality Sciences). Członkowie akademii przyznali w tym roku Polsce nagrodę Six Star Diamond Award. W imieniu akademickiego gremium, nagrodę wręczył ministrowi Andrzejowi Biernatowi, przewodniczący Joseph D. Cinque. W uzasadnieniu formalnej decyzji czytamy: „Członkowie The American Academy of Hospitality Sciences jednogłośnie oświadczają, że Polska jest krajem, który konsekwentnie utrzymuje wysokie standardy jakości i osiąga doskonałe wyniki w branży hotelarskiej, charakteryzuje się wyjątkową gościnnością, zapewnia bezpieczeństwo podróżowania oraz chroni zabytki kultury – w związku z czym nadają Polsce tytuł „Jednego z najbardziej atrakcyjnych krajów turystycznych świata". Nowojorska akademia jest organizacją prywatną. Założona w 1948 roku, początkowo zajmowała się przyznawaniem nagród restauracjom, restauratorom i kucharzom. Od 1989 roku nagrody przyznaje także innym branżom świadczącym luksusowe usługi związane z obsługą podróżnych, wśród nich hotelom, ośrodkom spa, polom golfowym, liniom lotniczym i żeglugowym, atrakcjom turystycznym i producentom luksusowych produktów. W tym roku nagrody Six Star Diamond Award otrzymały między innymi Lufthansa, FIFA, producent luksusowych zegarków Hublot i statek wycieczkowy M/S Deutschland. Polską laureatką jest Ewa Minge projektantka mody i dekoratorka wnętrz. Z inicjatywą przyznania Polsce nagrody Akademii Nauk o Gościnności wystąpiła członkini zarządu tej organizacji, dziennikarka o polskich korzeniach, zaangażowana w kreowanie pozytywnego wizerunku Polski w USA Rita Cosby, córka Ryszarda Kossobudzkiego, uczestnika powstania warszawskiego, który po wojnie wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. Rita Cosby gromadzi obecnie fundusze na nakręcenie filmu o losach swojego ojca.

W przypadku mody pytać należy, do jakiego pasuje humoru

Stosownie do okazji i dobrego tonu, uczestnicy wieczornych obchodów warszawskiej gali Dnia Turystyki, przybyli (w większości) w oficjalnych strojach. Przeważały ciemne garnitury i gustownie wystylizowane suknie. Na owym tle tym wyraźniej przemawiała do wyobraźni kolorowa moda na Mazowsze. Oczekiwane wrażenie zrobił zapowiadany pokaz kolekcji strojów inspirowanych charakterystycznymi motywami etnograficznej symboliki regionu, wyłowionymi i gustownie skomponowanych przez projektantów i krawców. Jedna z bardziej udanych kompozycji. Ona - w spódnicy z tiulu, tkanej we wzór różany, gorset w kolorowe pasy przypominające wełniane samodziały, na głowie chusta z szarfą; Partner - we wdzianku wzorowanym na kurpiowskiej sukmanie, marynarka, koszula z delikatnym obszyciem kołnierzyka i spodnie w kolorze czerwonym na modłę kurpiowską. Na jakie okazje strój taki pasuje? Na każde. Jeśli chodzi o modę, nie należy pytać, kiedy i gdzie się to nosi? Pytać należy – do jakiego to pasuje humoru? Jedno jest pewne, stroje mazowieckie wprawiają w pogodny nastrój. Wywołują go jednak nie tylko fantazyjne łaszki. Chwytliwie wdzięczną ideę promocji Mazowsza, MROT zaprezentował zebranym także w innej formie. Poprzez zmysłowy spektakl taneczny „Światło i Dźwięk - Moda na Mazowsze". Scenariusz i choreografia nie pozostawiały wątpliwości. Należy zdać się na pozytywne emocje, których dostarczyć może turystyka. Wędrujemy, pływamy pod żaglami, mkniemy trasami rowerowymi, szczęśliwie flirtujemy, wypoczywamy z pociechami w gronie kochającej się rodziny. I czyż o większe radości może w życiu chodzić?

Ten trafiony projekt realizowany przez MROT, być może będzie kontynuowany w większej skali. Jak przypomniała dyrektorka MROT Anna Somorowska, w trakcie niezobowiązującej rozmowy prezes POT Rafał Szmytke rozważał wariant kampanii Moda na Polskę. Oczywiście, o ile sprawdzi się w przypadku Mazowsza. Oceniając dotychczasowe rezultaty, można przypuszczać, że ten temat niebawem powróci.

Czytaj także "Do 29 września głosowanie internautów na stronie twarzeregionu.pl"